Η έμμεση φορολογία κρύβει πολλές δυσκολίες, από τη διαμόρφωση των τιμών και τον κίνδυνο δυσφήμισης, ως την απειλή της υπερφόρτωσης των συστημάτων και τη διατάραξη των ταμειακών ροών. Πώς, λοιπόν, οι λανθάνουσες δυσκολίες της έμμεσης φορολογίας μπορούν να γίνουν πιο εύκολα αντιληπτές και διαχειρίσιμες;
Σχεδόν όλα όσα καθιστούν το Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ) ή το Φόρο επί Αγαθών και Υπηρεσιών (GST), που εφαρμόζεται σε κάποιες χώρες, ελκυστικούς για τις κυβερνήσεις, την ίδια στιγμή προκαλούν «πονοκέφαλο» στις επιχειρήσεις, αφού η διεκπεραίωση και η πολυπλοκότητα στη διαχείρισή τους μετατίθενται σε αυτές.
Οι έμμεσοι φόροι διαδραματίζουν καταλυτικό ρόλο για τη μετάβαση σε ένα σύστημα υποβολής δηλώσεων, φορολογικών ελέγχων και είσπραξης φόρων σε πραγματικό χρόνο, ενώ χρησιμοποιούνται για να φέρουν τις εισαγωγές από το ηλεκτρονικό εμπόριο εντός ενός φορολογητέου δικτύου, το οποίο είναι τόσο εικονικό όσο και πραγματικό.
Σε σύγκριση με τους άμεσους φόρους (π.χ. φόρος εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων), ο έλεγχος των έμμεσων φόρων είναι πιο εύκολος και η συλλογή τους απαιτεί μικρότερο διοικητικό κόστος για τις φορολογικές αρχές. Επίσης, όσον αφορά τους έμμεσους φόρους, το βάρος της φορολογικής αξιολόγησης μετατίθεται σε μεγάλο βαθμό στις ίδιες τις επιχειρήσεις, καθώς οι έμμεσοι φόροι σχετίζονται με τις συναλλαγές αυτές καθαυτές και όχι με τα αποτελέσματά τους (π.χ. εισοδήματα και δαπάνες).
Επιπλέον, ο ΦΠΑ, ο Φόρος επί Αγαθών και Υπηρεσιών (GST) καθώς και γενικότερα οι φόροι κύκλου εργασιών επιτρέπουν στις φορολογικές αρχές να εφαρμόζουν ένα σταθερό συντελεστή φορολόγησης, παρά τις επιπλοκές του ελάχιστου ορίου κύκλου εργασιών για τις επιχειρήσεις και τις ισχύουσες απαλλαγές για ορισμένα αγαθά και υπηρεσίες. Ο υψηλός ανταγωνισμός για την προσέλκυση πολυεθνικών επιχειρήσεων σε τοπικές αγορές δίνει ώθηση στην εφαρμογή της έμμεσης φορολογίας, ενώ ταυτόχρονα αυξάνει τη δυνατότητα περικοπής των συντελεστών εταιρικού φόρου εισοδήματος.
Τα οφέλη της έμμεσης φορολογίας είναι διαχρονικά. Ωστόσο, όλο και περισσότεροι θεσμικοί παράγοντες αρχίζουν να αναγνωρίζουν την έμμεση φορολογία ως έναν αποτελεσματικό τρόπο φορολόγησης του ηλεκτρονικού εμπορίου και άλλων πτυχών της ψηφιακής οικονομίας.
Η Αυστραλία είναι μία από τις χώρες που έχουν εφαρμόσει το λεγόμενο «φόρο Netflix». Δηλαδή, οι ξένες επιχειρήσεις υποχρεούνται σε έναν ενιαίο φόρο με συντελεστή 10% επί των εισαγόμενων υπηρεσιών και των ψηφιακών προϊόντων, που παρέχονται στους καταναλωτές της Αυστραλίας. Στα ίδια βήματα ακολουθούν επίσης:
Παρά το γεγονός ότι το κέντρο βάρους βρίσκεται στις νέες εφαρμογές ΦΠΑ / GST (π.χ. εισαγωγή του ΦΠΑ στα αραβικά κράτη του Κόλπου), εξίσου σημαντική κρίνεται κι η αύξηση των συντελεστών και των κυρώσεων σε πολλές χώρες. Σημαντικές είναι επίσης και οι διοικητικές υποχρεώσεις σε πολλές χώρες. Επιπλέον, οι φορολογικές αρχές έχουν αρχίσει να καταργούν απαλλαγές φόρου (π.χ. στα καύσιμα στις Φιλιππίνες) και να θέτουν αυστηρότερους κανόνες (π.χ. αλλαγές στους κανονισμούς για τις εταιρείες Συμμετοχών “Holding” στον Καναδά).
Ενώ οι επιχειρήσεις δεν έχουν δυνατότητα να ανακτήσουν τους φόρους επί των πωλήσεων, οι φόροι ΦΠΑ / GST εξακολουθούν να είναι πιο δύσκολοι στην εφαρμογή και διαχείριση, δεδομένου των πολλαπλών σταδίων τους.
Σε αντίθεση με τον φόρο επί των πωλήσεων, οι φόροι ΦΠΑ / GST επιβάλλονται επί της διαφοράς μεταξύ της τιμής αγοράς και της τιμής μεταπώλησης, δηλαδή επί της «προστιθέμενης αξίας». Αυτό σημαίνει ότι οι επιχειρήσεις μπορούν γενικά να καταβάλλουν ή να ζητούν επιστροφή φόρου, και επομένως, τελικά σε φόρο υπόκειται μόνο το καθαρό κέρδος από την παράδοση αγαθών και παροχή υπηρεσιών.
Στην πράξη, αυτό δεν συμβαίνει. Το εργατικό κόστος και τα έξοδα μισθοδοσίας δεν υπόκεινται σε ΦΠΑ/GST και τα φορολογικά συστήματα επιβάλλουν σημαντικές λειτουργικές δαπάνες και ενέχουν υψηλό κίνδυνο σφάλματος. Αυτό περιλαμβάνει και την συγκέντρωση και την αναφορά πολλαπλών δεδομένων. Οι προκλήσεις αυξάνονται από το γεγονός ότι η εφαρμογή και οι μεταβολές στους φόρους ΦΠΑ/GST χρησιμοποιούνται συνήθως ως καταλύτες στην προσπάθεια μετάβασης σε ένα ψηφιακό σύστημα υποβολής δηλώσεων, φορολογικών ελέγχων και είσπραξης φόρων σε πραγματικό χρόνο.
Υφίσταται, επίσης, μια χρονική απόκλιση μεταξύ του χρόνου καταβολής και του χρόνου επιστροφής του φόρου, η οποία μπορεί να επεκτείνεται σε μήνες ή ακόμη και σε χρόνια. Η πολυπλοκότητα στη διαχείριση πληρωμών και αιτημάτων επιστροφής φόρου αυξάνεται ακόμη περισσότερο λόγω της ύπαρξης ασαφών εξαιρέσεων από το φόρο.
Δεν είναι μόνο οι άμεσες απαιτήσεις των φόρων ΦΠΑ / GST που είναι σύνθετες και γεμάτες προκλήσεις, αλλά επιπροσθέτως το γεγονός ότι οι φόροι αυτοί αποτελούν τμήμα ευρύτερων αλλαγών στη φορολογία των επιχειρήσεων, που επηρεάζουν το πώς φορολογούνται οι επιχειρήσεις (από την παραγωγή στην κατανάλωση), σε ποια δικαιοδοσία φορολογούνται (νέοι ορισμοί για τη μόνιμη εγκατάσταση) και πως εμπλέκονται οι φορολογικές αρχές(φορολογία σε πραγματικό χρόνο).
Αντί λοιπόν να εξετάζουμε μεμονωμένα την έμμεση φορολογία, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε τον τρόπο με τον οποίο αυτή εντάσσεται και επηρεάζει το ευρύτερο μελλοντικό φορολογικό πλαίσιο, τον εκσυγχρονισμό των συστημάτων και το ρόλο των φορολογικών αρχών.
Όσο καλύτερα προετοιμασμένη είναι η επιχείρησή σας, τόσο μεγαλύτερες θα είναι οι ευκαιρίες που παρουσιάζονται. Ελλείψει επαρκούς ενημέρωσης και κατάλληλης στρατηγικής, ο κίνδυνος δυσμενών επιπτώσεων στα αποτελέσματα και τις ταμειακές ροές, καθώς και οι κίνδυνοι μη συμμόρφωσης, φορολογικού ελέγχου και πλήγματος στη φήμη αυξάνονται σημαντικά για κάθε επιχείρηση.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με φορολογικά θέματα, μπορείτε να επικοινωνήσετε με το τμήμα Tax & Outsourcing της Grant Thornton στο email: tax@gr.gt.com