Ο νέος εργασιακός νόμος 5053/2023 που δημοσιεύτηκε με το υπ΄ αρ. ΦΕΚ Α’ 158/26-9-2023, εισάγει νέες ρυθμίσεις σε καίριους τομείς του εργατικού δικαίου.
Περιλαμβάνει διατάξεις για:
- Την ανάρτηση βασικών όρων εργασίας και ατομικής σύμβασης εργασίας στο Πληροφοριακό Σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ»,
- Την καταχώριση αλλαγής ωραρίου και υπερωριών στο Πληροφοριακό Σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ»,
- Τη διαδικασία υποβολής στο Πληροφοριακό Σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ» των περιπτώσεων λύσης της σύμβασης εργασίας,
- Τις ρυθμίσεις για την απασχόληση την έκτη ημέρα σε επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις συνεχούς λειτουργίας που εφαρμόζουν σύστημα πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας,
- Τη δυνατότητα απασχόλησης εργαζομένων κατά την ημέρα Κυριακή και κατά τις ημέρες αργίας,
- Τις τριετίες.
1. Δοκιμαστική Περίοδος - Δόκιμος Εργαζόμενος
Εισάγεται για πρώτη φορά ανώτατο χρονικό διάστημα της δοκιμαστικής περιόδου κατά τη σύναψη συμβάσεων αορίστου ή ορισμένου χρόνου, κατά τη διάρκεια της οποίας η εργασιακή σύμβαση τελεί υπό δοκιμή, με τις εξής προϋποθέσεις:
- Απαιτείται σχετική συμφωνία μεταξύ εργοδότη και εργαζόμενου κατά τη σύναψη της σύμβασης εργασίας,
- Για τις συμβάσεις αορίστου χρόνου δύναται να έχει χρονικό διάστημα έως έξι (6) μηνών,
- Για τις συμβάσεις ορισμένου χρόνου δεν μπορεί να υπερβαίνει το 1/4 της συνολικής διάρκειας απασχόλησης με ανώτατο όριο τους 6 μήνες,
- Αν, κατά τη διάρκεια ή με το πέρας του χρονικού διαστήματος της ο εργοδότης κρίνει ότι η δοκιμαστική υπηρεσία του εργαζομένου δεν είναι επιτυχής, η σύμβαση υπό δοκιμή λύεται αυτοδικαίως. Αυτοδίκαιη λύση σημαίνει ότι δεν ισχύουν οι υποχρεώσεις και οι διατυπώσεις περί καταγγελίας των συμβάσεων,
- Ο εργοδότης αναγγέλλει την αυτοδίκαιη λύση στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ (απαιτείται προσαρμογή του συστήματος),
- Αν ο εργαζόμενος διατηρηθεί στην επιχείρηση, ως χρόνος έναρξης της σύμβασης θεωρείται η αρχική ημερομηνία πρόσληψης.
2. Παράλληλη Απασχόληση
- Προβλέπεται ότι δεν επιτρέπεται να συνάπτονται συμφωνίες ή να τίθενται ρήτρες με τις οποίες ο εργαζόμενος απαγορεύεται να παρέχει εργασία σε άλλους εργοδότες εκτός του συμφωνημένου ωραρίου,
- Κατ’ εξαίρεση, επιτρέπονται αν δικαιολογούνται από αντικειμενικούς λόγους, όπως η υγεία και η ασφάλεια, η προστασία του επιχειρηματικού απορρήτου, η εργασία σε ανταγωνιστικές επιχειρήσεις ή η αποφυγή της σύγκρουσης συμφερόντων,
- Κάθε δυσμενής μεταχείριση του εργαζόμενου από τον εργοδότη λόγω παροχής εργασίας σε άλλους εργοδότες απαγορεύεται,
- Η παράλληλη απασχόληση επιτρέπεται με την επιφύλαξη των ισχυουσών διατάξεων περί του χρόνου εργασίας και ανάπαυσης (ιδίως τη τήρηση της 11ωρης συνεχόμενης ανάπαυσης ανά εικοσιτετράωρο),
- Σε περίπτωση πολλαπλής ασφάλισης ή πολλαπλής καταβολής εισφορών προσαυξάνονται οι μηνιαίες συντάξιμες αποδοχές του εργαζομένου.
3. Σύναψη Συμβάσεων Εργασίας Μη Προβλέψιμου/Προκαθορισμένου Προγράμματος Οργάνωσης του Χρόνου Εργασίας
Θεσπίζεται, για πρώτη φορά ρητά, η δυνατότητα σύναψης συμβάσεων εργασίας στις οποίες το πρόγραμμα οργάνωσης του χρόνου εργασίας είναι εξ ολοκλήρου ή ως επί το πλείστον μη προβλέψιμο. Κύριες προϋποθέσεις σύναψης είναι οι εξής:
- Να συμφωνείται ελάχιστος αριθμός αμειβομένων ωρών εργασίας, που δεν μπορεί να υπολείπεται του ενός τετάρτου (1/4) του συμφωνημένου συνολικού αριθμού ωρών,
- Να προκαθορίζονται συγκεκριμένες ώρες και ημέρες αναφοράς, εντός των οποίων θα παρέχεται η εργασία,
- Ο εργαζόμενος να ειδοποιείται από τον εργοδότη για την ανάθεση της εργασίας εγγράφως ή με γραπτό μήνυμα μέσω κινητού τηλεφώνου (sms) ή με μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή με άλλο πρόσφορο τρόπο, σε εύλογο χρόνο που δεν μπορεί να είναι μικρότερος των είκοσι τεσσάρων (24) ωρών,
- Αν οποιαδήποτε χρονική στιγμή μετά από την ειδοποίηση και πάντως πριν από την ανάληψη της εργασίας ο εργοδότης ακυρώσει την ανάθεσή της, ο εργαζόμενος δικαιούται αποζημίωση που αντιστοιχεί στα ωρομίσθια των ωρών εργασίας που δεν του ανατέθηκαν.
4. Υποχρέωση Ενημέρωσης Εργαζομένων
Τροποποιούνται σημαντικά οι προθεσμίες καθώς και ο τρόπος ενημέρωσης των εργαζομένων κατά τη σύναψη ή τη μεταβολή των συμβάσεων εργασίας.
Τρόπος Ενημέρωσης
Είτε με έντυπο έγγραφο ή με ηλεκτρονικό τρόπο υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχει δυνατότητα πρόσβασης από τον εργαζόμενο στις σχετικές πληροφορίες, αποθήκευσης και εκτύπωσης των πληροφοριών αυτών και ο εργοδότης διατηρεί απόδειξη αποστολής ή παραλαβής.
Προθεσμίες Ενημέρωσης Εργαζομένου κατά τη Σύναψη Σύμβασης
- Μία (1) εβδομάδα το αργότερο από την έναρξη της εργασίας για τους όρους που αφορούν: την ταυτότητα των μερών, τον τόπο εργασίας, την ειδικότητα/αντικείμενο της εργασίας, την ημερομηνία έναρξης ή/και τη διάρκεια της σύμβασης, τη διάρκεια τυχόν δοκιμαστικής περιόδου, τις αποδοχές/τρόπο καταβολής, το πρόγραμμα οργάνωσης του χρόνου εργασίας,
- Έναν (1) μήνα το αργότερο από την έναρξη της εργασίας για τους όρους που αφορούν: την άδεια με αποδοχές, τις διαδικασίες λύσης της σύμβασης, τη Συλλογική Σύμβαση, τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης.
Προθεσμίες Ενημέρωσης Εργαζομένου κατά της Τροποποίησης Σύμβασης
Όταν μεταβάλλονται με οποιονδήποτε τρόπο τα ανωτέρω στοιχεία της σχέσης εργασίας ο εργοδότης συντάσσει σχετικό έγγραφο, το οποίο παραδίδει στον εργαζόμενο το αργότερο μέχρι την πραγματοποίηση της μεταβολής.
Προθεσμίες Υποβολής Βασικών Όρων στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ
- Κάθε εργοδότης υποχρεούται να αναρτήσει ηλεκτρονικά στο Πληροφοριακό Σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ II» (Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ II) του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, πριν από την έναρξη της εργασίας, τους βασικούς όρους εργασίας του εργαζομένου.
- Εφόσον υπάρχει έγγραφη ατομική σύμβαση, θα πρέπει και αυτή να αναρτάται εντός μίας εβδομάδας ή εντός μηνός (αναλόγως των όρων που περιέχει),
- Προβλέπεται για πρώτη φορά ότι για την ισχύ των βασικών όρων εργασίας και για την ανάρτηση της ατομικής σύμβασης εργασίας απαιτείται η συνυπογραφή αυτών από τον εργαζόμενο ιδιοχείρως ή με εγκεκριμένη ηλεκτρονική υπογραφή ή με ψηφιακή βεβαίωση μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης (gov.gr - ΕΨΠ) ή με αποδοχή αυτών από τον εργαζόμενο μέσω του πληροφοριακού συστήματος «MyErgani» που λειτουργεί στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ II,
- Για κάθε μελλοντική μεταβολή των βασικών όρων εργασίας εφαρμόζονται οι ίδιες προθεσμίες ανάρτησης,
- Η εφαρμογή των ανωτέρω απαιτεί τη προσαρμογή του συστήματος Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ II.
Technology & Beyond Survey
5. Προ-δήλωση Ωραρίου στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ II και Κάρτα Εργασίας
- Δίνεται η δυνατότητα στις επιχειρήσεις που έχουν ενταχθεί στο ηλεκτρονικό σύστημα μέτρησης του χρόνου εργασίας με τη χρήση της ψηφιακής κάρτας εργασίας, να μην καταχωρίζουν τις αλλαγές του ωραρίου εργασίας και την υπερωριακή απασχόλησης πριν από την έναρξη πραγματοποίησής τους,
- Εφόσον πραγματοποιείται αλλαγή του ωραρίου ή υπερωριακή απασχόληση που δεν αποτυπώνεται από τη σήμανση της ψηφιακής κάρτας εργασίας, επιβάλλεται στον εργοδότη από τα αρμόδια ελεγκτικά όργανα πρόστιμο δέκα χιλιάδων πεντακοσίων (10.500) ευρώ ανά εργαζόμενο,
- Για την εφαρμογή των ανωτέρω απαιτείται έκδοση Υπουργικής Απόφασης
6. Απασχόληση την Έκτη Ημέρα της Εβδομάδας σε Πενθήμερη Εργασία
Εισάγονται δύο περιπτώσεις εξαίρεσης ως προς την απασχόληση την έκτη ημέρα της εβδομάδας σε επιχειρήσεις που εφαρμόζουν σύστημα πενθήμερης Εβδομαδιαίας εργασίας:
- Η πρώτη, αφορά τις επιχειρήσεις εκ φύσεως συνεχούς λειτουργίας (24/7) με σύστημα εναλλασσόμενων βαρδιών,
- Η δεύτερη, αφορά επιχειρήσεις που δεν είναι από τη φύση τους συνεχούς λειτουργίας, αλλά είναι δυνατόν να λειτουργούν κατά τις ημέρες Δευτέρα έως και Σάββατο, επί είκοσι τέσσερις (24) ώρες, όταν αντιμετωπίζουν εξαιρετική και απρόβλεπτη αύξηση του φόρτου εργασίας.
Και στις δύο περιπτώσεις η απασχόληση την έκτη ημέρα δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει τις οκτώ ώρες, αμείβεται με το ημερομίσθιο της έκτης ημέρας προσαυξημένο κατά 40% και θα πρέπει να καταχωρείται στο σύστημα ΕΡΓΑΝΗ πριν την ανάληψη της εργασίας.
7. Επανεκκίνηση Συμπλήρωσης Προϋπηρεσίας και Συναφών Επιδομάτων (τριετίες κλπ.)
- Η προϋπηρεσία κάθε εργαζομένου, που είχε προσληφθεί πριν από τη 14.02.2012, όπως η προϋπηρεσία αυτή είχε διαμορφωθεί τη 14.02.2012 οπότε και ανεστάλη η συμπλήρωσή της, συνεχίζει να συμπληρώνεται μετά από την 01.01.2024,
- Η προϋπηρεσία κάθε εργαζομένου, που προσλήφθηκε μετά από τις 14.02.2012, ξεκινά να συμπληρώνεται μετά από την 01.01.2024,
- Η διάταξη δεν έχει αναδρομική ισχύ: προϋπηρεσία που έχει διανυθεί από τη 14.02.2012 έως και τη 31.12.2023 δεν προσμετράται για την αύξηση μισθών ή ημερομισθίων,
- Αν οι καταβαλλόμενες τακτικές αποδοχές είναι υπέρτερες των ελάχιστων νόμιμων, οι αυξήσεις, οι προσαυξήσεις και τα ποσά εν γένει που προκύπτουν από την επανεκκίνηση της προϋπηρεσίας, συμψηφίζονται με τη διαφορά που προκύπτει μεταξύ καταβαλλόμενων και νόμιμων αποδοχών.
8. Αντιμετώπιση Ζητημάτων Οικειοθελούς Αποχώρησης Εργαζομένων
Προβλέπεται ότι η αδικαιολόγητη (αυθαίρετη) αποχή του εργαζομένου από την εργασία, για διάστημα μεγαλύτερο των πέντε (5) συναπτών εργάσιμων ημερών μπορεί να θεωρηθεί ως καταγγελία της σύμβασης εργασίας εκ μέρους του, εφόσον:
- Ο εργοδότης υποχρεωτικά ενημερώσει (οχλήσει) τον εργαζόμενο με κάθε πρόσφορο και αποδείξιμο γραπτό τρόπο και αναρτήσει το σχετικό έγγραφο στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ,
- Παρέλθει επιπλέον χρονικό διάστημα πέντε (5) συναπτών εργασίμων ημερών από την ημέρα της αποδεδειγμένης ενημέρωσης/όχλησης,
- Αναγγείλει στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ την οικειοθελή αποχώρηση, την επόμενη εργάσιμη ημέρα της λήξης του ανωτέρω διαστήματος.
