Τα ενδοομιλικά μερίσματα που εισπράττει ένα νομικό πρόσωπο με φορολογική κατοικία στην Ελλάδα απαλλάσσονται από τον φόρο εισοδήματος εάν το νομικό πρόσωπο που προβαίνει στην διανομή είναι Α.Ε., Ε.Π.Ε. ή Ι.Κ.Ε., φορολογικός κάτοικος Ε.Ε. και υπόκειται σε φόρο εισοδήματος ενώ παράλληλα ο λήπτης του μερίσματος κατέχει ελάχιστο ποσοστό συμμετοχής τουλάχιστον 10% για 24 μήνες. Εάν ο λήπτης του μερίσματος δεν διακρατήσει το ελάχιστο ποσοστό συμμετοχής για 24 μήνες, αλλά επιθυμεί την απαλλαγή, θα πρέπει να καταθέσει στην Φορολογική Διοίκηση εγγυητική επιστολή ίση με το ποσό του φόρου που θα όφειλε να καταβάλει σε περίπτωση μη χορήγησης της απαλλαγής. Πλέον, με την τροπολογία που κατατέθηκε στην Βουλή, τα ενδοομιλικά μερίσματα που διανέμονται από νομικό πρόσωπο με φορολογική κατοικία στο Ηνωμένο Βασίλειο και εισπράττονται από νομικό πρόσωπο με φορολογική κατοικία στην Ελλάδα απαλλάσσονται από τον φόρο εισοδήματος εφόσον συντρέχουν οι ανωτέρω προϋποθέσεις, παρότι πλέον το Η.Β. θεωρείται Τρίτη χώρα εκτός ΕΕ. Σημειώνεται ότι η εν λόγω απαλλαγή θα ισχύσει μόνο για το 2021. Παράλληλα, έγινε γνωστό ότι βρίσκονται σε εξέλιξη διαπραγματεύσεις για την υπογραφή νέας Σύμβασης Αποφυγής Διπλής Φορολογίας μεταξύ της Ελλάδας και του Ηνωμένου Βασιλείου.
Η απαλλαγή συνέτρεχε μέχρι πρότινος μόνο όταν το μεταβιβάζον νομικό πρόσωπο ήταν κάτοικος Ελλάδος. Όπως όμως έχει αποφανθεί το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε διάφορες υποθέσεις (C-307/97, C-6/16 κ.α.), η μη χορήγηση σε μόνιμες εγκαταστάσεις αλλοδαπών εταιριών με έδρα σε άλλο κράτος μέλος φορολογικών πλεονεκτημάτων που χορηγούνται σε θυγατρικές εταιρίες που έχουν την έδρα τους στο ίδιο κράτος μέλος, συνιστά περιορισμό της ελευθερίας επιλογής της κατάλληλης νομικής μορφής και συνεπώς παραβιάζει την ελευθερία εγκατάστασης. Έτσι η εγκύκλιος επεξέτεινε την απαλλαγή και στις μόνιμες εγκαταστάσεις στην Ελλάδα νομικών προσώπων της ΕΕ/ΕΟΧ (Ε. 2047/2022).
Επομένως, σε περίπτωση που μέχρι την προθεσμία έγκρισης των χρηματοοικονομικών καταστάσεων από την Γενική Συνέλευση προκύψουν γεγονότα που αναγνωρίζονται στην κλειόμενη περίοδο, το νομικό πρόσωπο προβαίνει στην τροποποίηση των οικονομικών του καταστάσεων και στην επιβάρυνση των αποτελεσμάτων του εν λόγω έτους με εκπιπτόμενες φορολογικά δαπάνες. Με δεδομένο ότι βάσει του νόμου η καταληκτική προθεσμία υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος λήγει πριν την προθεσμία σύγκλησης της Γενικής Συνέλευσης για την έγκριση των χρηματοοικονομικών καταστάσεων, η έκπτωση των υπόψη δαπανών πραγματοποιείται με την υποβολή τροποποιητικής δήλωσης (Ε.2064/2022).
Εν προκειμένω, στην έκθεση ελέγχου δεν υπήρχε σαφής και συγκεκριμένη αιτιολογία αναφορικά με το εάν καθένας από τους επίδικους λογαριασμούς αφορούσε αναλήψεις και καταθέσεις χρημάτων ή δανειακό τρεχούμενο λογαριασμό. Αυτό προκύπτει από το γεγονός ότι ο έλεγχος εξέλαβε τον κάθε λογαριασμό αφενός ως δανειακό τρεχούμενο δοσοληπτικό και αφετέρου ως λογαριασμό αναλήψεων ή καταθέσεων, ενώ τελικά καταλόγισε το μικρότερο προκύπτον τέλος. Ως εκ τούτου, δεν δόθηκε από τη φορολογική αρχή, όσον αφορά τους ανωτέρω ένδικους λογαριασμούς, σαφής νομικός χαρακτηρισμός στην υποκείμενη σε τέλη χαρτοσήμου σχέση, με συνέπεια, να μην δύναται το διοικητικό δικαστήριο να προβεί σε νομικό χαρακτηρισμό της σχέσης αυτής και υπαγωγή της στην εφαρμοστέα διάταξη. Κατά συνέπεια, δεν έγινε δεκτό το αίτημα της φορολογικής αρχής να αναπληρώσει το διοικητικό δικαστήριο ουσίας την αιτιολογία της επίδικης καταλογιστικής πράξης επιβολής τελών χαρτοσήμου, κατά το μέρος που αφορά τις ανωτέρω εγγραφές των λογαριασμών της αναιρεσίβλητης. Εν κατακλείδι, το ΣτΕ απεφάνθη πως το διοικητικό δικαστήριο δεν δύναται, στα πλαίσια της παρεχόμενης σε αυτό εξουσίας, να προβεί στον απ΄ ευθείας καταλογισμό των καταβλητέων τελών χαρτοσήμου μεταβάλλοντας το νομικό χαρακτηρισμό της σχέσης και την υπαγωγή της σε άλλη διάταξη από τη μνημονευόμενη στην έκθεση ελέγχου, έστω και αν με τον τρόπο αυτό δεν καθίσταται χειρότερη η θέση του φορολογουμένου (ΣτΕ 2000/2021).
