Πανευρωπαϊκά, αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο, παρατηρείται το φαινόμενο μεγάλες πολυεθνικές εταιρίες και οι θυγατρικές τους να αξιοποιούν μια σειρά από εργαλεία, όπως και διατάξεις φορολογικού ή επενδυτικού χαρακτήρα, και επιτυγχάνουν χαμηλότερη φορολογική επιβάρυνση. Το νέο νομοθετικό πλαίσιο σύστημα εισάγει την εφαρμογή ενός παγκόσμιου ελάχιστου πραγματικού φορολογικού συντελεστή 15% για τις πολυεθνικές επιχειρήσεις και τους μεγάλους ομίλους. Η εφαρμογή αυτού του συντελεστή μπορεί να οδηγήσει σε επιπλέον συμπληρωματικό φόρο σε ποσοστό έως 15% επί των κερδών, εφόσον οι επιχειρήσεις κατέβαλαν σε φόρους ποσοστό μικρότερο αυτού. Η εφαρμογή του νομοθετικού πλαισίου για την ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2022/2523 του Συμβουλίου είναι υποχρεωτική, από την 1.1.2024, για τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. και μέχρι σήμερα έχει υιοθετηθεί από 132 χώρες παγκοσμίως. Τόσο οι πολυεθνικοί όμιλοι επιχειρήσεων όσο και οι ημεδαποί όμιλοι μεγάλης κλίμακας με ετήσιο κύκλο εργασιών πάνω από 750 εκατομμύρια ευρώ θα πρέπει υποχρεωτικά να φορολογούνται με ελάχιστο πραγματικό φορολογικό συντελεστή που δεν μπορεί να υπολείπεται του 15%. Με τις ρυθμίσεις περιορίζεται ο «ανταγωνισμός προς τα κάτω», δηλαδή η εκμετάλλευση από πολυεθνικούς ομίλους της διαφορετικής φορολογικής αντιμετώπισης από κράτος σε κράτος, προκειμένου να καταβάλουν λιγότερους φόρους.
Ειδικότερα, το νέο θεσμικό πλαίσιο αποβλέποντας στον εξορθολογισμό της φορολόγησης των προϊόντων συλλογικής συνταξιοδοτικής αποταμίευσης αναμόρφωσε την φορολογική τους μεταχείριση με βάση τα έτη ασφάλισης. Έτσι, για συνταξιοδοτικές παροχές των ΤΕΑ προς τα μέλη του που αντιστοιχούν σε έως 5 έτη ασφάλισης, ο συντελεστής φορολόγησης ανέρχεται σε 10%, εφόσον αυτές καταβάλλονται περιοδικά και 20%, εφόσον καταβάλλονται εφάπαξ. Αντιστοίχως, από 5 και έως 10 έτη ασφάλισης, οι συντελεστές μειώνονται σε 7,5% για τις περιοδικά καταβαλλόμενες παροχές και 15% στην περίπτωση εφάπαξ καταβολής. Ομοίως, για περισσότερα από 10 και έως 20 έτη ασφάλισης, οι συντελεστές μειώνονται περαιτέρω σε 5% και 10% τοις εκατό, στην περίπτωση περιοδικής και εφάπαξ καταβολής αντιστοίχως. Τέλος, για παροχές που αντιστοιχούν σε περισσότερα από 20 έτη ασφάλισης, οι συντελεστές αναμορφώνονται σε 2,5% και 5% για περιοδική και εφάπαξ καταβολή αντίστοιχα. Επισημαίνεται ότι οι ως άνω φορολογικοί συντελεστές εφαρμόζονται και για το ασφάλισμα που καταβάλλεται στο πλαίσιο ομαδικών ασφαλιστηρίων συνταξιοδοτικών συμβολαίων.
Είτε ο δικαιούχος ήταν ασφαλισμένος ως μισθωτός είτε ως μη μισθωτός, οι παροχές υπέρ των ΤΕΑ και το ασφάλισμα στο πλαίσιο των ομαδικών ασφαλιστήριων συνταξιοδοτικών συμβολαίων υπόκεινται σε φορολόγηση με βάση τους αναμορφωμένους συντελεστές. Τονίζεται πως οι συντελεστές προσαυξάνονται κατά 50% σε περίπτωση είσπραξης από τον δικαιούχο ποσού πρόωρης ρευστοποίησης του ατομικού του λογαριασμού ή και σε περίπτωση πρόωρης εξαγοράς του ομαδικού ασφαλιστήριου συνταξιοδοτικού συμβολαίου. Περαιτέρω, τα σωρευμένα ποσά των ατομικών λογαριασμών των ασφαλισμένων των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης μέχρι την 31η.12.2023 φορολογούνται σύμφωνα με το προισχύον καθεστώς. Για τον υπολογισμό του φόρου που αντιστοιχεί στα ποσά που σωρεύονται από την 1η.1.2024 και εφεξής λαμβάνεται υπόψη το σύνολο του χρόνου που έχει διανυθεί σε ταμείο επαγγελματικής ασφάλισης ή στο πλαίσιο ομαδικού ασφαλιστήριου συνταξιοδοτικού συμβολαίου.
Ειδικότερα, οι ασφαλιστικές εισφορές που καταβάλλουν ο εργαζόμενος και ο εργοδότης υπέρ των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης δεν θα πρέπει να υπερβαίνουν για μεν τους μισθωτούς και όσους αποκτούν εισόδημα από μισθωτή εργασία, το 20% του ακαθάριστου εισοδήματός τους από τη μισθωτή εργασία, για δε τους μη μισθωτούς, το ποσό των 20.000 ευρώ, αναπροσαρμοζόμενο κάθε έτος σύμφωνα με τον δείκτη τιμών καταναλωτή όπως διαμορφώνεται την 31η Δεκεμβρίου κάθε έτους. Τα παραπάνω βρίσκουν εφαρμογή για εισφορές που καταβάλλονται από 01.01.2024. Στο σημείο αυτό επισημαίνεται ότι εισφορές που καταβάλλονται από τον εργαζόμενο ή και τον εργοδότη για λογαριασμό του εργαζομένου σε Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης απαλλάσσονται του φόρου εισοδήματος, εφόσον πληρούται η προϋπόθεση περί μη υπέρβασης του ποσοστού 20% των καταβαλλόμενων εισφορών επί του ακαθάριστου εισοδήματος των μισθωτών. Ομοίως, στο πλαίσιο των απαλλαγών εντάσσονται και τα ασφάλιστρα που καταβάλλονται από τον εργαζόμενο ή τον εργοδότη για λογαριασμό του εργαζομένου στο πλαίσιο ομαδικών ασφαλιστηρίων συνταξιοδοτικών συμβολαίων.
