Η νέα ρύθμιση που τίθεται σε ισχύ από 1-1-2021 απευθύνεται σε πρόσωπα που α) δεν είναι φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας τα πέντε από τα τελευταία έξι έτη πριν τη μετεγκατάστασή τους, β) παρέχουν – υπό προϋποθέσεις- υπηρεσίες στα πλαίσια εργασιακής σχέσης ή ασκούν ατομική επιχειρηματική δραστηριότητα στην Ελλάδα και γ) μεταφέρουν τη φορολογική τους κατοικία από χώρα ΕΕ / ΕΟΧ ή χώρα με την οποία η Ελλάδα έχει εν ισχύ σύμβαση διοικητικής συνεργασίας στον τομέα της φορολογίας. Με την ένταξη στο ειδικό καθεστώς, το 50% του εισοδήματος από μισθωτή εργασία ή επιχειρηματική δραστηριότητα στην Ελλάδα δεν φορολογείται και επιπλέον απαλλάσσεται από την Ειδική Εισφορά Αλληλεγγύης, ενώ παράλληλα δεν εφαρμόζονται τα ετήσια τεκμήρια κατοικίας και ΙΧ αυτοκινήτου. Η μέγιστη διάρκεια του καθεστώτος είναι επτά έτη, ενώ για την ένταξη απαιτείται δήλωση του ενδιαφερόμενου ότι θα μείνει στην Ελλάδα για δύο τουλάχιστον έτη.
Aρχικά, να λειτουργήσει συμπληρωματικά με τα άλλα καθεστώτα προσέλκυσης, καθώς απευθύνεται σε πρόσωπα που δεν πληρούν τις ειδικές προϋποθέσεις που τα ήδη υφιστάμενα καθεστώτα εναλλακτικής φορολόγησης απαιτούν, όπως επένδυση συγκεκριμένου ύψους στη χώρα (για τους “non-dom”) ή καταβολή σύνταξης από το εξωτερικό (για τους συνταξιούχους αλλοδαπής). Παράλληλα, να αντιστρέψει τη μαζική μετανάστευση εξειδικευμένων επαγγελματιών (brain drain) από την Ελλάδα κατά την τελευταία δεκαετία. Τέλος, να προσελκύσει πρόσωπα, επιχειρήσεις και εταιρίες που λόγω Brexit εγκαταλείπουν τη Μ. Βρετανία αναζητώντας πρόσφορο έδαφος σε κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σημαντικό σημείο προς διευκρίνιση είναι η τεθείσα προϋπόθεση για αποκλειστικά νέες θέσεις εργασίας που θα πρέπει να καλύπτονται από τους μισθωτούς που θα ενταχθούν στο ειδικό καθεστώς: ποιες θεωρούνται νέες θέσεις, πώς θα αποδεικνύεται η πλήρωσή τους, πώς θα αποφευχθεί η κατάχρηση της διάταξης είναι ζητήματα που αναμένεται να επιλυθούν με την υπουργική απόφαση που θα εκδοθεί.
Eφαρμόζεται ήδη από το 2020 και απευθύνεται σε πρόσωπα που α) λαμβάνουν σύνταξη εκτός Ελλάδας, β) δεν είναι φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας τα πέντε από τα τελευταία έξι έτη πριν την αίτηση υπαγωγής και γ) μεταφέρουν τη φορολογική τους κατοικία από χώρα με την οποία η Ελλάδα εφαρμόζει ΣΑΔΦ ή συμφωνία διοικητικής συνεργασίας στον τομέα της φορολογίας. Η μέγιστη διάρκεια είναι τα 15 έτη, ενώ δεν προβλέπεται ως προϋπόθεση η επένδυση σε ακίνητο ή άλλες αξίες στην Ελλάδα. Με την υπαγωγή του το φυσικό πρόσωπο έχει υποχρέωση δήλωσης στην Ελλάδα του παγκόσμιου εισοδήματός του. Με σταθερό συντελεστή 7% φορολογείται ετησίως για όλα τα εισοδήματά του αλλοδαπής πηγής, με εξάντληση κάθε φορολογικής υποχρέωσης για τα εισοδήματα αυτά, τα οποία απαλλάσσονται επιπλέον από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης. Ο φόρος επί των εισοδημάτων αλλοδαπής για κάθε φορολογικό έτος καταβάλλεται εφάπαξ, ενώ παράλληλα εφαρμόζονται πλήρως οι ισχύουσες ΣΑΔΦ. Τυχόν εισόδημα πηγής Ελλάδας φορολογείται σύμφωνα με τις γενικές διατάξεις.
από τη μέχρι τώρα εφαρμογή, τα συγκριτικά πλεονεκτήματα του καθεστώτος (έναντι ιδίως των αντίστοιχων Ιταλίας, Πορτογαλίας και Μάλτας) φαίνονται σημαντικά. Δεν έχει τεθεί καμία προϋπόθεση επένδυσης, καμία απαίτηση ελάχιστης παραμονής στη χώρα. Επίσης δεν έχει τεθεί κανένας περιορισμός ως προς την υπηκοότητα του αιτούντος ούτε ως προς τον τόπο εγκατάστασης εντός της χώρας. Παρέχεται πολύ χαμηλός φορολογικός συντελεστής σε συνδυασμό με τη μεγαλύτερη χρονική διάρκεια. Όμως προβληματίζει η έλλειψη δυνατότητας επέκτασης σε μέλη της οικογένειας, γεγονός που απασχολεί τον ενδιαφερόμενο, όταν π.χ. ο άλλος σύζυγος δεν λαμβάνει σύνταξη, ώστε να μπορεί να ενταχθεί αυτόνομα και να ακολουθήσει τον πρώτο. Τέλος, το νέο καθεστώς δεν προβλέπει απαλλαγή από το φόρο κληρονομιάς ή δωρεάς της περιουσίας στην αλλοδαπή, που θα μπορούσε να λειτουργήσει ως επιπλέον κίνητρο.
Εφαρμόζεται από 1-1-2020 καθεστώς εναλλακτικής φορολόγησης των εισοδημάτων αλλοδαπής φυσικών προσώπων που μεταφέρουν τη φορολογική τους κατοικία στην Ελλάδα, με βασικές προϋποθέσεις την επένδυση ύψους 500.000 ευρώ στην Ελλάδα και τη διατήρηση φορολογικής κατοικίας εκτός Ελλάδας τα επτά από τα τελευταία οχτώ χρόνια. Με μέγιστη διάρκεια επίσης 15 έτη, διαφοροποιείται από το ανωτέρω καθεστώς των συνταξιούχων, καθώς α) οφείλεται ετησίως κατ’ αποκοπή φόρος 100.000 ευρώ για τα εισοδήματα αλλοδαπής και β) το παγκόσμιο εισόδημα δεν περιλαμβάνεται υποχρεωτικά στη δήλωση φόρου εισοδήματος στην Ελλάδα. Το φυσικό πρόσωπο με την υπαγωγή του απολαμβάνει επίσης απαλλαγών από φόρο κληρονομιάς και δωρεάς της αλλοδαπής περιουσίας, ενώ μπορεί με επιπλέον κατ’ αποκοπή ετήσιο φόρο 20.000 ευρώ να συμπεριλάβει σε αυτή και μέλη της οικογένειάς του. Η έκδοση απόφασης με τις διευκρινίσεις για την απαιτούμενη επένδυση που αναμένεται ήδη από την ψήφιση της διάταξης πρέπει να επισπευσθεί, καθώς οι μήνες που πέρασαν από την αίτηση όσων ήδη εντάχθηκαν προσμετρώνται στην 3ετή προθεσμία που ορίζεται για την ολοκλήρωση της επένδυσης.
