Οι κανόνες του μοντέλου αποτελούν το τελευταίο βήμα μιας επίπονης διαδικασίας που βρίσκεται σε εξέλιξη από το 2013 και αποτελεί σημαντικό βήμα προόδου για το Πλαίσιο χωρίς Αποκλεισμούς για τις δράσεις BEPS (Inclusive Framework on BEPS), μια ομάδα άνω των 135 χωρών που συνεργάζονται για την αναδιαμόρφωση του παγκόσμιου φορολογικού τοπίου κατ' εντολή του ΟΟΣΑ και της G20. Είναι ενδιαφέρον ότι η έννοια του παγκόσμιου ελάχιστου φόρου δεν ήταν μέρος των αρχικών προτάσεων BEPS, αλλά η πολιτική τάση για έναν ελάχιστο φόρο έχει συσσωρευθεί τα τελευταία χρόνια.
Κατά τη σύνοδο της G7 τον Ιούλιο του 2021, ανακοινώθηκε ότι επιτεύχθηκε ευρεία συμφωνία για τη διεθνή φορολογική μεταρρύθμιση από σχεδόν όλα τα μέλη του πλαισίου χωρίς αποκλεισμούς σχετικά με ένα σχέδιο δύο πυλώνων για την καταπολέμηση της παγκόσμιας μετατόπισης των κερδών και της εξάλειψης της φορολογικής βάσης. Ο Πρώτος Πυλώνας ασχολείται με την ψηφιακή φορολογία και καλύπτει έναν περισσότερο περιορισμένο αριθμό φορολογουμένων (γενικά εταιρείες με παγκόσμιο κύκλο εργασιών άνω των 20 δισεκατομμυρίων ευρώ και περιθώριο κέρδους άνω του 10%).
Στόχος του Δεύτερου Πυλώνα είναι η επιβολή ελάχιστου φόρου 15% στα κέρδη των περισσότερων πολυεθνικών ομίλων με έσοδα 750 εκατομμυρίων και άνω. Με την εφαρμογή δύο αλληλοσυνδεόμενων κανόνων, του Κανόνα Συμπερίληψης Εισοδήματος (Income Inclusion Rule - IIR) και του Κανόνα Υποφορολογηθεισών Πληρωμών (Undertaxed Payments Rule - UTPR), το εισόδημα που φορολογείται με λιγότερο από 15% θα υποβάλλεται σε πρόσθετη φορολογία.
Ο κανόνας IIR επιβάλλει συμπληρωματικό φόρο στην τελική μητρική οντότητα μιας αλλοδαπής θυγατρικής χαμηλής φορολογίας. Από την άλλη, ο κανόνας UTPR επιδιώκει να αρνηθεί τις φορολογικές εκπτώσεις ή να λάβει παρόμοια μέτρα όσον αφορά τις εκπτώσεις στις περιπτώσεις εκείνες όπου τα μέλη ενός ομίλου, που υπόκεινται σε χαμηλή φορολογία, δεν υπόκεινται στον κανόνα IIR.
Οι κανόνες του Δεύτερου Πυλώνα περιλαμβάνουν επίσης έναν κανόνα Συμπερίληψης στον Φόρο (STTR), ο οποίος επιτρέπει στις χώρες πηγής του εισοδήματος να παρακρατούν φόρο σε ορισμένα είδη πληρωμών συνδεδεμένων εταιρειών (όπως τα δικαιώματα) όταν οι πληρωμές αυτές δεν υπόκεινται στον ελάχιστο φορολογικό συντελεστή. Σύμφωνα με τους κανόνες του υποδείγματος της 20ής Δεκεμβρίου, μια δικαιοδοσία χαμηλής φορολογίας μπορεί η ίδια να επιλέξει να επιβάλει τον οφειλόμενο πρόσθετο φόρο, σε αντίθεση με τον εν λόγω φόρο που εισπράττεται από δικαιοδοσία που βρίσκεται πιο πάνω στην αλυσίδα ιδιοκτησίας.
Οι κανόνες του υποδείγματος της 20ής Δεκεμβρίου 2021 παρέχουν καθοδήγηση σχετικά με το πεδίο εφαρμογής των κανόνων της GloBE, την εφαρμογή του IIR και του UTPR, καθώς και μια σειρά άλλων ζητημάτων. Ωστόσο, ο κανόνας STTR και άλλες πτυχές αφέθηκαν για μελλοντική διευκρίνιση. Το έγγραφο του ΟΟΣΑ είναι 70 σελίδες και συνοδευόταν από ενημερωτικό δελτίο και συχνές ερωτήσεις. Οι κανόνες του μοντέλου είναι αρκετά περίπλοκοι και πολλοί σχολιαστές φοβούνται ότι μπορεί να θέσουν πρακτικές προκλήσεις κατά τη διάρκεια της εφαρμογής. Ωστόσο, ο ΟΟΣΑ ελπίζει ότι η εφαρμογή αυτών των κανόνων μπορεί να επιτευχθεί εγκαίρως προκειμένου οι κανόνες να εφαρμοστούν το 2023 για το IIR και το 2024 για το UTPR.
Δεδομένου ότι ο ΟΟΣΑ δεν έχει την εξουσία να εφαρμόζει την εσωτερική νομοθεσία σε καμία χώρα, εναπόκειται σε κάθε χώρα, η οποία υιοθετεί (τους κανόνες αυτούς), να λαμβάνει αποφάσεις καθώς αναπτύσσει τη δική του εσωτερική πολιτική και νομοθεσία για την εφαρμογή των διατάξεων.
«Η ψηφιοποίηση και η παγκοσμιοποίηση είχαν πράγματι βαθύ αντίκτυπο στις οικονομίες σε όλο τον κόσμο τις τελευταίες δεκαετίες και οι προκλήσεις που σχετίζονται με τη φορολόγηση των πολυεθνικών έχουν επιδεινωθεί από τους ξεπερασμένους κανόνες φορολογίας εισοδήματος και τα εξελισσόμενα επιχειρηματικά μοντέλα.» - Vikas Vasal, global tax leader, Grant Thornton International.
Οι όμιλοι με συνολικά ενοποιημένα έσοδα ύψους 750 εκατομμυρίων ευρώ και άνω για τουλάχιστον δύο από τα τελευταία τέσσερα οικονομικά έτη αμέσως πριν από το δοκιμαστικό έτος, θα έχουν γενικά πεδίο εφαρμογής σύμφωνα με τους κανόνες που θεσπίζει η δικαιοδοσία τους.
Ωστόσο, δεν υποχρεούνται όλα τα μέλη του πλαισίου χωρίς αποκλεισμούς να υιοθετήσουν τους κανόνες της GloBE. Συνεπώς, η θέσπιση των κανόνων είναι προαιρετική για κάθε μέλος του πλαισίου χωρίς αποκλεισμούς. Τα μέλη που εγκρίνουν τους κανόνες πρέπει να το πράξουν κατά τρόπο που να συνάδει με το πλαίσιο του ΟΟΣΑ.
Ορισμένες οντότητες εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής, συμπεριλαμβανομένων των κυβερνητικών οντοτήτων, των μη κερδοσκοπικών οργανισμών, των ταμείων συντάξεων και των επενδυτικών οργανισμών, όπως ορίζεται.
Τα έσοδα από τη διεθνή ναυτιλία εμπίπτουν σε συγκεκριμένες εξαιρέσεις και υπάρχουν ειδικές διατάξεις για τις τράπεζες και τις ασφαλιστικές εταιρείες.
Η έκταση και η εφαρμογή των κανόνων του Δεύτερου Πυλώνα συζητήθηκαν έντονα από την αρχή του σχεδίου BEPS με διάφορες αποκλίσεις να έχουν εμφανιστεί. Οι πιο πρόσφατοι κανόνες του μοντέλου GLOBE διαλεύκαναν το τοπίο αναφορικά με το σε ποιον θα εφαρμοστεί ο φόρος και πώς θα προσδιοριστεί αν ο οργανισμός σας εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής.
Η επίτευξη παγκόσμιας συναίνεσης σε αυτό το σχέδιο δύο πυλώνων είναι ένα μνημειώδες επίτευγμα για τον ΟΟΣΑ και το πλαίσιο χωρίς αποκλεισμούς και έχει αποδείξει τη δύναμη των παγκόσμιων φορέων χάραξης φορολογικής πολιτικής που συνεργάζονται σε ένα κατά τα άλλα επίμαχο ζήτημα. Τούτου λεχθέντος, η πολυπλοκότητα και τα βάρη συμμόρφωσης παραμένουν σημαντικά για τις πολυεθνικές που αντιμετωπίζουν τους νέους κανόνες. Καθώς οι εταιρείες προετοιμάζονται για την άφιξη της νομοθεσίας του Δεύτερου Πυλώνα στη χώρα τους, υπάρχουν αρκετές ευκαιρίες και εμπόδια που πρέπει να ληφθούν υπόψη.
Κάθε δικαιοδοσία θα πρέπει να εφαρμόσει τους νέους κανόνες στο εγχώριο δίκαιο μέσω της αντίστοιχης νομοθετικής διαδικασίας. Αυτό συνεπάγεται την πρόταση και την ψήφιση νόμων σε πολλές δικαιοδοσίες σε ένα σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα. Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, οι νέοι κανόνες πρόκειται να τεθούν σε ισχύ από το 2023 αφήνοντας στους νομοθέτες πολύ λίγο χρόνο για να μεταγράψουν τους κανόνες με τρόπο που να λαμβάνει υπόψη τα υπάρχοντα συστήματα και το φορολογικό πλαίσιο. Οι φορολογικές αρχές θα πρέπει να ασχοληθούν με τη διαχείριση των νέων νόμων, συμπεριλαμβανομένης της εφαρμογής συστημάτων και διαδικασιών επιβολής και είσπραξης. Αυτή η σημαντική προσπάθεια θα μπορούσε να προχωρήσει διαφορετικά από χώρα σε χώρα. Περιγράφουμε ορισμένα βασικά ζητήματα για όσους δραστηριοποιούνται εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των Ηνωμένων Πολιτειών και του Ηνωμένου Βασιλείου.
Δύο ημέρες μετά την ανακοίνωση του ΟΟΣΑ, στις 22 Δεκεμβρίου 2021, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ΕΚ) δημοσίευσε σχέδιο οδηγίας για την εφαρμογή των κανόνων του Δεύτερου Πυλώνα του ΟΟΣΑ για τα κράτη μέλη της Ε.Ε. Το σχέδιο της Οδηγίας θα χρειαστεί ομόφωνη έγκριση από όλα τα κράτη μέλη της Ε.Ε. για να εγκριθεί ως επίσημη Οδηγία της Ε.Ε. Στη συνέχεια, τα κράτη μέλη της Ε.Ε. θα εφαρμόσουν τους κανόνες στο εγχώριο δίκαιο το αργότερο από τον Ιανουάριο του 2023 (IIR) και τον Ιανουάριο του 2024 (UTPR).
Το σχέδιο Οδηγίας της Ε.Ε. φαίνεται σε μεγάλο βαθμό σύμφωνο με τους πρότυπους κανόνες του ΟΟΣΑ για τον Δεύτερο Πυλώνα, αλλά αποκλίνει από τους πρότυπους κανόνες του Δεύτερου Πυλώνα σε ορισμένες πτυχές. Το σχέδιο οδηγίας της Ε.Ε. επεκτείνει την εφαρμογή του κανόνα του Δεύτερου Πυλώνα πέραν των ομίλων που έχουν τουλάχιστον μία οντότητα ή μόνιμη εγκατάσταση που δεν βρίσκεται στη δικαιοδοσία της μητρικής εταιρείας, ενώ οι κανόνες του ΟΟΣΑ δεν θα το έκαναν. Αυτό σημαίνει ότι οι εγχώριοι όμιλοι που εδρεύουν στην Ε.Ε. ενδέχεται να έχουν πρόσθετες επιπτώσεις από τον δεύτερο πυλώνα, ακόμη και όταν οι παραγωγικές δραστηριότητές τους είναι εξ ολοκλήρου εγχώριες σε οποιαδήποτε χώρα της Ε.Ε.
Η εγχώρια εφαρμογή του IIR καθυστερεί βάσει του σχεδίου Οδηγίας για περίοδο πέντε ετών από τη στιγμή κατά την οποία ο εξ ολοκλήρου εγχώριος όμιλος ενταχθεί στο πεδίο εφαρμογής του.
Σύμφωνα με το σχέδιο οδηγίας της Ε.Ε., υπάρχει υποχρέωση των συστατικών οντοτήτων ενός ομίλου πολυεθνικών επιχειρήσεων (Multi National Enterprise, MNE) με έδρα την Ε.Ε. που είναι εγκατεστημένες εντός της Ε.Ε. να υποβάλλουν δήλωση πληροφοριών για τον πρόσθετο φόρο, εκτός εάν η δήλωση υποβάλλεται από τον όμιλο σε άλλη χώρα με την οποία το κράτος μέλος της Ε.Ε. μπορεί νόμιμα να ανταλλάξει τις πληροφορίες βάσει συμφωνίας. Η δήλωση πληροφοριών πρέπει να κατατεθεί εντός 15 μηνών από το τέλος του σχετικού οικονομικού έτους (18 μήνες κατά το πρώτο έτος).
«Το σχέδιο οδηγίας της Ε.Ε. υπογραμμίζει τον επείγοντα χαρακτήρα της Ε.Ε. να εφαρμόσει τους πολυαναμενόμενους κανόνες και θίγει επιφανειακά ορισμένα από τα μελλοντικά ζητήματα εφαρμογής που ενδέχεται να αντιμετωπίσουν οι φορολογούμενοι.» - Peter Vale, partner - international tax, Grant Thornton Ireland.
Η μη συμμόρφωση με τους κανόνες αναφοράς πληροφοριών ή άλλες πτυχές της νομοθεσίας θα επιφέρει κυρώσεις και μέτρα επιβολής βάσει του σχεδίου οδηγίας. Με πιθανή ποινή τουλάχιστον 5% του κύκλου εργασιών της συστατικής οντότητας, το σχέδιο οδηγίας της Ε.Ε. περιλαμβάνει σημαντικό στοιχείο. Οι φορολογούμενοι θα πρέπει να παρακολουθούν στενά την πρόοδο της Ε.Ε. όσον αφορά την εφαρμογή των πρότυπων κανόνων του ΟΟΣΑ.
Ο ΟΟΣΑ έχει δηλώσει ότι οι μελλοντικές κατευθυντήριες γραμμές θα αφορούν το κατά πόσον και πώς θα συνυπάρχει το ισχύον σύστημα GILTI των ΗΠΑ με τους κανόνες GloBE. Πιο συγκεκριμένα, οι ΗΠΑ εφάρμοσαν το καθεστώς GILTI στο πλαίσιο του νόμου για τις φορολογικές περικοπές και την απασχόληση τον Δεκέμβριο του 2017. Ξεκινώντας από τα φορολογικά έτη που αρχίζουν το 2018, οι αμερικανικές πολυεθνικές υπόκεινται στον φόρο GILTI, ο οποίος φορολογεί ορισμένα κέρδη εξωτερικού με ελάχιστο συντελεστή τουλάχιστον 50% του τρέχοντος συντελεστή φορολογίας εταιρειών των ΗΠΑ ή 10,5% (50% του 21%).
Οι κανόνες των ΗΠΑ το επιτυγχάνουν αυτό συμπεριλαμβάνοντας στο συγκεκριμένο εισόδημα των μητρικών εταιρίων των ΗΠΑ το εισόδημα από τις ξένες θυγατρικές τους. Αυτό ανεξάρτητα από το αν το εισόδημα αυτό διανέμεται στη μητρική εταιρεία των ΗΠΑ. Η μητρική εταιρεία των ΗΠΑ έχει έκπτωση, η οποία περιορίζεται από το φορολογητέο εισόδημα, για το 50% της συμπερίληψης, ενώ το υπόλοιπο 50% υπόκειται στον συντελεστή 21% στις ΗΠΑ. Οι πιστώσεις φόρου εξωτερικού είναι διαθέσιμες για να αντισταθμίσουν τον προκύπτοντα φόρο των ΗΠΑ, αλλά οι πιστώσεις αυτές περιορίζονται στο 80% του ποσού των φόρων που πληρούν τις προϋποθέσεις που καταβάλλονται για το σχετικό εισόδημα.
Το σύστημα των ΗΠΑ προσφέρει επίσης μείωση στο GILTI για επενδύσεις σε υλικά ακίνητα που πραγματοποιούνται από ελεγχόμενη ξένη εταιρεία, η οποία αναφέρεται ως Ειδική Επιχειρηματική Επένδυση Περιουσιακών Στοιχείων ή QBAI. Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, το QBAI είναι το 10% της προσαρμοσμένης φορολογικής βάσης των ΗΠΑ για περιουσιακά στοιχεία που πληρούν τις προϋποθέσεις.
Το σύστημα των ΗΠΑ διαφέρει από το σύστημα GloBE σε διάφορα σημεία. Δεν υπάρχουν περιορισμοί βάσει εσόδων για την εφαρμογή του GILTI, πράγμα που σημαίνει ότι οι πολυεθνικές με έδρα τις ΗΠΑ οποιουδήποτε μεγέθους υπόκεινται στους κανόνες GILTI. Σύμφωνα με τους κανόνες του μοντέλου του ΟΟΣΑ, μόνο οντότητες με έσοδα ύψους 750 εκατομμύρια και άνω θα μπορούν να υπαχθούν στους κανόνες GloBE.
Δεύτερον, το σύστημα GILTI δεν επιβάλλεται επί του παρόντος ανά χώρα, πράγμα που σημαίνει ότι το εισόδημα και οι ζημίες μπορούν να αντισταθμιστούν σε όλες τις δικαιοδοσίες, ενώ οι επιλέξιμοι ξένοι φόροι που καταβάλλονται για το εισόδημα GILTI σε μία δικαιοδοσία θα μπορούσαν ενδεχομένως να πιστωθούν έναντι του εναπομένοντος φόρου των ΗΠΑ που επιβάλλεται επί του εισοδήματος από άλλη χώρα. Το καθεστώς GILTI επίσης δεν διαθέτει ουσιαστική ρύθμιση για οτιδήποτε άλλο εκτός από επενδύσεις σε ακίνητα, το οποίο διαφέρει από την προσέγγιση του ΟΟΣΑ, η οποία παρέχει ουσιαστικές ρυθμίσεις για εταιρείες με μισθοδοσία και επενδύσεις ακινήτων.
Τέλος, και ίσως το πιο σημαντικό, ο τρέχων πραγματικός φορολογικός συντελεστής GILTI υπολείπεται κατά πολύ του ελάχιστου φορολογικού συντελεστή 15% που συμφωνήθηκε από τους κανόνες του υποδείγματος. Όπως αναφέρθηκε, η GILTI επιβάλλεται επί του παρόντος στο 50% του εταιρικού επιτοκίου των ΗΠΑ. Όταν συνυπολογίζουν το κούρεμα κατά 20% των πιστώσεων φόρου εξωτερικού, οι φορολογούμενοι χρειάζονται πραγματικό συντελεστή 13,125% σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία για να αποφύγουν πρόσθετο φόρο των ΗΠΑ επί των κερδών GILTI.
Ωστόσο, σύμφωνα με το επί του παρόντος θεσμοθετημένο δίκαιο των ΗΠΑ, για φορολογικά έτη που αρχίζουν την ή μετά την 1η Ιανουαρίου 2026, η έκπτωση για το εισόδημα GILTI μειώνεται από 50% σε 37,5% αποφέροντας πραγματικό συντελεστή περίπου 16,4% αφού εξεταστεί η μείωση κατά 20% των πιστώσεων αλλοδαπού φόρου. Έτσι, το GILTI έχει ενσωματωμένο έναν μηχανισμό που θα πάρει θεωρητικά τον φόρο πάνω από το όριο του 15%, αλλά όχι μέχρι το 2026.
"Η πρόσφατα προτεινόμενη φορολογική νομοθεσία των ΗΠΑ θα επιφέρει σημαντικές αλλαγές στο καθεστώς GILTI, συμπεριλαμβανομένης της επιβολής του ανά χώρα και της αύξησης του εφαρμοζόμενου συντελεστή το 2023. Οι προτεινόμενες αλλαγές θα ευθυγραμμίσουν περισσότερο το GILTI με τους κανόνες του μοντέλου του ΟΟΣΑ. Ωστόσο, το καθεστώς της νομοθεσίας τίθεται σε μεγάλο βαθμό υπό αμφισβήτηση, με πολλούς να αναρωτιούνται εάν θα θεσπιστεί κάποια προτεινόμενη φορολογική νομοθεσία το 2022." - David Sites, managing partner, international tax services, Grant Thornton US.
Η αποτυχία των Αμερικανών νομοθετών να θεσπίσουν νόμους που αλλάζουν το GILTI για να το ευθυγραμμίσουν περισσότερο με τη διάταξη του ΟΟΣΑ μπορεί να είναι ένα δύσκολο εμπόδιο για τον ΟΟΣΑ να ξεπεράσει. Οι φορολογούμενοι θα πρέπει να παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις στις χώρες του ΟΟΣΑ μαζί με τη νομοθετική δραστηριότητα των ΗΠΑ για να εξακριβώνουν τον τρόπο με τον οποίο η αλληλεπίδραση του GILTI και της GloBE μπορεί να τις επηρεάσει.
Το Ηνωμένο Βασίλειο υπήρξε πρωτοστάτης των διεθνών φορολογικών εξελίξεων τα τελευταία χρόνια και, παρά την έξοδό του από την Ευρωπαϊκή Ένωση, παραμένει προσηλωμένο στη λύση των Δύο Πυλώνων. Τον Ιανουάριο του 2022 εκδόθηκε έγγραφο διαβούλευσης από τις φορολογικές αρχές του Ηνωμένου Βασιλείου, το HMRC, το οποίο περιλαμβάνει διάφορα αιτήματα για τη συμβολή των φορολογουμένων και των συμβούλων στην εφαρμογή της GLoBE στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Ειδικότερα, η διαβούλευση με το Ηνωμένο Βασίλειο περιλαμβάνει σχόλια σχετικά με έναν εγχώριο ελάχιστο φόρο που μπορεί να εισαχθεί σε συνδυασμό με την εφαρμογή του Δεύτερου Πυλώνα. Η δυνατότητα των δικαιοδοσιών να θεσπίσουν νέο εγχώριο ελάχιστο φόρο έχει εξεταστεί από τον ΟΟΣΑ. Εάν εφαρμοστεί, μια τέτοια φορολογική αλλαγή θα επιτρέψει στο Υπουργείο Οικονομικών του Ηνωμένου Βασιλείου να επιβάλει τον δικό του φόρο προσαύξησης στα κέρδη των φορολογουμένων κατοίκων του, ο οποίος διαφορετικά θα υπόκειται στην GLoBE.
Σε γενικές γραμμές, θα επέτρεπε στο Ηνωμένο Βασίλειο να εισπράττει κάθε πιθανό φόρο προσαύξησης και όχι το κράτος δικαιοδοσίας της τελικής μητρικής. Αυτό διατηρεί τα φορολογικά δικαιώματα για το Ηνωμένο Βασίλειο σε σενάρια όπου θα ίσχυε το IIR.
«Μια τέτοια πρόταση σίγουρα έχει οικονομικό αντίκτυπο, και αυτή μπορεί να μην είναι η πρώτη πρόταση για την εφαρμογή ενός τέτοιου μέτρου, καθώς οι φορολογικές αρχές «ισοπεδώνουν» την πιθανή φορολογική τους επιβάρυνση από τις ημεδαπές εταιρείες στον πραγματικό συντελεστή του 15%, για να μεγιστοποιήσουν οι ίδιες την είσπραξη των φορολογικών εσόδων.» - Matt Stringer, partner, head of international tax, Grant Thornton UK.
Οι εταιρείες θα πρέπει να συμφωνήσουν σε μια καλά μελετημένη προσέγγιση που θα προχωρήσει προς τα εμπρός για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της μοντελοποίησης. Οι κανόνες του υποδείγματος αποσκοπούν στη φορολόγηση του εισοδήματος με ελάχιστο συντελεστή 15% για όλα τα εισοδήματα, εκτός από τα εισοδήματα που δικαιούνται αποκλεισμό βάσει ουσίας.
Κατά συνέπεια, τα έσοδα της GloBE μειώνονται για κάθε δικαιοδοσία όπου υπάρχουν επιλέξιμες δαπάνες μισθοδοσίας ή επιλέξιμα υλικά περιουσιακά στοιχεία στη δικαιοδοσία αυτή. Έτσι, το GloBE θα ισχύει γενικά για εισοδήματα που υπερβαίνουν το 10% των επιλέξιμων δαπανών μισθοδοσίας και το 8% της λογιστικής αξίας των επιλέξιμων ενσώματων περιουσιακών στοιχείων. Τα ποσοστά αυτά θα μειωθούν σε 5% σε μια δεκαετία. Το αποτέλεσμα είναι να δοθούν κίνητρα για ουσιαστικές δραστηριότητες σε δικαιοδοσίες όπου το σημαντικό εισόδημα αποκομίζεται από έναν πολυεθνικό όμιλο, ανταμείβοντας την τοποθέτηση ανθρώπων και υλικών περιουσιακών στοιχείων.
Οι εξαιρέσεις παρέχουν επίσης καταφύγιο για εξορυκτικές βιομηχανίες οι οποίες συνήθως επενδύονται σε μεγάλο βαθμό σε υλικά ακίνητα συνδεδεμένα με τις δραστηριότητές τους.
Εννοιολογικά, μόνο το εισόδημα δικαιοδοσίας που υπερβαίνει την απόδοση του 5% της μισθοδοσίας και των υλικών περιουσιακών στοιχείων θα εκτεθεί σε πρόσθετη φορολογία, με αποτέλεσμα ο φόρος GloBE να επικεντρώνεται κυρίως στις υπερβολικές αποδόσεις των άυλων περιουσιακών στοιχείων και να παραιτείται από την ελάχιστη φορολόγηση της μισθοδοσίας και φορολογουμένων με σημαντικά ενσώματα περιουσιακά στοιχεία.
Καθώς οι επιχειρήσεις εξετάζουν αυτές τις διατάξεις, επενδυτικές αποφάσεις θα αρχίσουν να λαμβάνονται από πολυεθνικούς ομίλους. Θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι θέσεις εργασίας, οι επενδύσεις σε υλικά περιουσιακά στοιχεία και άλλοι παράγοντες που θα αλληλοεπιδρούν με τους προσδιορισμούς της GloBE. Η προσεκτική μοντελοποίηση θα συμβάλει στη διασφάλιση της κατάλληλης μέτρησης των αναμενόμενων αποδόσεων των επενδύσεων, συμπεριλαμβανομένης της εξέτασης τυχόν πρόσθετης φορολογικής επιβάρυνσης.
Η συμμόρφωση με αυτούς τους νέους κανόνες είναι πιθανό να είναι δύσκολη και δαπανηρή για τους φορολογούμενους. Ο προσδιορισμός της ποσότητας των φόρων που καταβάλλονται, του σχετικού εισοδήματος, των επενδυτικών δεδομένων βάσει περιεχομένου, της μεταχείρισης των τοπικών κρατικών πλεονεκτημάτων και άλλων σχετικών δεδομένων θα απαιτήσει πιθανώς νέα συστήματα και παγκόσμια συνεργασία σε πρωτοφανή επίπεδα.
Δεδομένου ότι το IIR θα εφαρμοστεί από χώρα σε χώρα, οι κατανομές φόρων και εισοδημάτων σε ξεχωριστές δικαιοδοσίες θα είναι υψίστης σημασίας για τους φορολογούμενους. Για παράδειγμα, κατά γενικό κανόνα, το εισόδημα ή η ζημία της GloBE είναι το χρηματοοικονομικό λογιστικό εισόδημα της σχετικής συστατικής οντότητας. Στη συνέχεια, το εισόδημα ή η ζημία υπόκειται σε ορισμένες προσαρμογές για στοιχεία όπως η αποζημίωση βάσει αποθεμάτων, οι συντάξεις και άλλα στοιχεία.
Επιπλέον, οι κανόνες περιλαμβάνουν ένα πολύπλοκο σύστημα εξάρτησης από αναβληθέντες φόρους για τον χειρισμό ορισμένων διαφορών χρονοδιαγράμματος κατά τον καθορισμό των αποτελεσμάτων μιας συστατικής οντότητας. Πολλοί οργανισμοί θα πρέπει να επικαιροποιούν τα ERP συστήματά τους και να εφαρμόζουν νέες διαδικασίες για τη συλλογή των πληροφοριών και τη συμμόρφωση με το νόμο. Ακόμη και οι οργανισμοί που ενδέχεται να έχουν ελάχιστη ή χωρίς κατώτατο όριο φορολογική υποχρέωση ενδέχεται να επιβαρύνονται με την πολυπλοκότητα της συμμόρφωσης και της υποβολής εκθέσεων.
Οι φορολογούμενοι θα πρέπει να ξεκινήσουν τώρα την εφαρμογή σχεδίου για τη διαχείριση των εισερχόμενων κανόνων με τη συμμετοχή ενδιαφερόμενων μερών από διάφορα μέρη του οργανισμού και τον καθορισμό πλήρους σχεδίου για την απορρόφηση και την εφαρμογή αυτών των νέων και σύνθετων διατάξεων.
Ο ΟΟΣΑ ανέφερε ότι οι κανόνες του Δεύτερου Πυλώνα αποτελούν την πρώτη από τις τρεις αναμενόμενες κατευθυντήριες γραμμές για τον δεύτερο πυλώνα. Μετά τη δημοσίευση αυτών των κανόνων, αναμένεται επεξηγηματική περιγραφή τον Ιανουάριο ή τον Φεβρουάριο του 2022 και λεπτομερέστερο έγγραφο εφαρμογής κάποια στιγμή στα μέσα του 2022. Δεδομένου ότι το IIR πρόκειται να τεθεί σε ισχύ από το 2023 και το UTPR το 2024, οι χώρες θα πρέπει να κινηθούν με ταχύτητα για να διασφαλίσουν την τήρηση των προθεσμιών.
Βλέπουμε ήδη αποδείξεις αυτού του επείγοντος με το σχέδιο οδηγίας της Ε.Ε. που αναλύθηκε παραπάνω. Η Ε.Ε. κινείται με πλήρη ταχύτητα για να κάνει αλλαγές στην εφαρμογή αυτών των περιζήτητων κανόνων. Εν τω μεταξύ, οι πολιτικές διαφωνίες στις ΗΠΑ έχουν καθυστερήσει τις προσπάθειες εκσυγχρονισμού του συστήματος GILTI μετατρέποντάς το σε ένα πιο συμβατό καθεστώς του Δεύτερου Πυλώνα, αφήνοντας έτσι ερωτήματα για το αν οι ΗΠΑ, βασικός παράγοντας σε αυτή τη συμφωνία, θα είναι σε θέση να ενταχθούν πλήρως στην παγκόσμια συμφωνία.
«Με τα μάτια στραμμένα στον Δεύτερο Πυλώνα, πρέπει να σημειωθεί ότι οι κανόνες της GLoBE είναι μόνο το ήμισυ αυτής της ιστορίας: η εκχώρηση μεγαλύτερων φορολογικών δικαιωμάτων στις δικαιοδοσίες της αγοράς για πολύ μεγάλες εταιρείες αποτελεί μέρος της λύσης του Πρώτου Πυλώνα για την αντιμετώπιση των φορολογικών προκλήσεων της ψηφιακής οικονομίας. Οι κανόνες του Πρώτου Πυλώνα έχουν το δικό τους σχέδιο εφαρμογής, το οποίο περιλαμβάνει μια Πολυμερή Σύμβαση η οποία θα είναι ανοικτή προς υπογραφή αργότερα αυτό το έτος.»- Pierre Bourgeois, tax partner, Raymond Chabot Grant Thornton.
Ενώ οι νομοθέτες, οι ρυθμιστικές αρχές και οι φορολογικές αρχές αγωνίζονται να φέρουν τα νέα καθεστώτα, οι φορολογούμενοι αντιμετωπίζουν κάποιες ενοχλητικές ερωτήσεις. Έχοντας στη διάθεσή τους μόνο λίγες διαθέσιμες λεπτομέρειες, οι οργανισμοί αντιμετωπίζουν προκλήσεις στη χάραξη στρατηγικών, συστημάτων και διαδικασιών για την αντιμετώπιση των κανόνων GloBE. Όχι μόνο οι νέοι υπολογισμοί και οι επιβαρύνσεις φορολογικής συμμόρφωσης θα επηρεάσουν τους οργανισμούς, αλλά και η εφαρμογή του φορολογικού καθεστώτος θα απαιτήσει παγκόσμια διασύνδεση μεταξύ των φορολογικών ομίλων με τρόπο άνευ προηγουμένου. Οι φορολογικές υπηρεσίες θα εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τον παγκόσμιο συντονισμό για να εξασφαλίσουν την ορθή εφαρμογή του νόμου και των σχετικών διατάξεων. Επομένως, από πού πρέπει να ξεκινήσουν οι φορολογούμενοι;
Υπάρχουν διάφορες βασικές πτυχές του Δεύτερου Πυλώνα που θα πρέπει να τραβήξουν την προσοχή από τις φορολογικές λειτουργίες σε πολυεθνικούς ομίλους. Ενώ οι διατάξεις που αφορούν τον δεύτερο πυλώνα απέχουν πολύ από το οριστικό, οι επιχειρήσεις θα πρέπει να αξιολογήσουν τον τρόπο με τον οποίο επηρεάζονται και να σχεδιάσουν αναλόγως.
Οι καλυπτόμενοι φόροι των συστατικών μερών των οντοτήτων αποτελούν θεμελιώδη συνιστώσα της GloBE. Ως καλυπτόμενοι φόροι νοούνται οι τρέχουσες φορολογικές δαπάνες για το οικονομικό έτος προσαρμοσμένες κατά διάφορα ποσά, συμπεριλαμβανομένων των προσθηκών και μειώσεων για ορισμένα στοιχεία, των αναβαλλόμενων φορολογικών προσαρμογών και των προσαρμογών για φόρους που καταγράφονται σε ίδια κεφάλαια ή άλλα συνολικά έσοδα.
Οι φόροι που καταγράφονται για αβέβαιες φορολογικές θέσεις δεν θεωρούνται καλυπτόμενοι φόροι. Οι οργανισμοί θα πρέπει να καταρτίζουν κατάλογο των δυνητικά καλυπτόμενων φόρων από τη δικαιοδοσία για να καθορίσουν ποιοι φόροι μπορεί να είναι διαθέσιμοι ή όχι για σκοπούς GloBE. Οι προσαρμοσμένοι καλυπτόμενοι φόροι επενδυτικών οντοτήτων εξαιρούνται από τον καθορισμό του πραγματικού φορολογικού συντελεστή (Effective Tax Rate ή ETR).
Μια άλλη σημαντική προσθήκη που απαιτείται είναι το ποσό των εσόδων ή ζημιών της GloBE για μια συγκεκριμένη συστατική οντότητα. Τα έσοδα ή οι ζημίες της GloBE ορίζονται γενικά ως τα καθαρά έσοδα ή ζημίες χρηματοοικονομικής λογιστικής που υπόκεινται σε ορισμένες προσαρμογές. Τα καθαρά έσοδα ή ζημίες καθορίζονται πριν από διαιτερική προσαρμογή ή ενοποίηση εγγραφών. Τα καθαρά έσοδα ή ζημίες προσαρμόζονται για καθαρά φορολογικά έξοδα, μερίσματα, κέρδη και ζημίες από τη διάθεση μετοχών, συνταξιοδοτικών εξόδων και άλλων ειδικών προσαρμογών.
Μια τέτοια ειδική προσαρμογή είναι η αποζημίωση βάσει αποθεμάτων, η οποία γενικά μπορεί να προσαρμοστεί, στο πλαίσιο ψηφοφορίας, οπότε το ποσό που αφαιρείται για σκοπούς GloBE ισούται με το ποσό που επιτρέπεται για τον φόρο. Καθώς η κάθε χώρα θα θέσει τη νομοθεσία, οι οργανισμοί θα σε κάθε χώρα θα κατανοήσουν τον τρόπο με τον οποίο θα επηρεαστούν τα καθαρά έσοδα στα βιβλία τους. Επιπλέον, οι εταιρείες μπορούν να αρχίσουν να περιλαμβάνουν αυτές τις πληροφορίες κατά τη λήψη αποφάσεων σχεδιασμού σχετικά με τοποθεσίες για επιχειρηματική δραστηριότητα και περιουσιακά στοιχεία.
Για κάθε οικονομικό έτος ο πραγματικός φορολογικός συντελεστής του πολυεθνικού ομίλου σε μια περιοχή δικαιοδοσίας με εισόδημα GloBE ισούται με τους προσαρμοσμένους καλυπτόμενους φόρους διαιρούμενος με το καθαρό συνολικό εισόδημα για το οικονομικό έτος. Με την ακριβή μοντελοποίηση των καλυπτόμενων φόρων και των εσόδων ή ζημιών της GloBE σε δικαιοδοτική βάση, οι φορολογούμενοι μπορούν να αρχίσουν να προσδιορίζουν πού ο ελάχιστος συντελεστής (15%) υπερβαίνει τον πραγματικό φορολογικό συντελεστή (ETR) οδηγώντας πιθανώς στην επιβολή συμπληρωματικού φόρου. Και πάλι, αυτές οι πληροφορίες μπορούν να είναι πολύτιμες από την άποψη της προετοιμασίας και του σχεδιασμού. Οι πληροφορίες αυτές θα πρέπει να αποτελέσουν μέρος του συνόλου δεδομένων για τους οργανισμούς βάσει των οποίων λαμβάνουν επιχειρηματικές αποφάσεις που ενδέχεται να αφορούν την επιβολή του φόρου GloBE.
Η προσεκτική καθοδήγηση για το GloBE θα απαιτήσει μια έμπειρη ομάδα από διάφορες δικαιοδοσίες που διαχειρίζεται δεδομένα και εξελίξεις για τα αντίστοιχα μέρη του οργανισμού. Επιπλέον, τα ενδιαφερόμενα μέρη θα πρέπει να συμμετέχουν στη διαδικασία για να διασφαλιστεί ότι είναι διαθέσιμα τα σχετικά λογιστικά δεδομένα και τα σημαντικές λεπτομέριες.
Οι παγκόσμιες ομάδες ανάπτυξης επιχειρήσεων μπορεί να θέλουν να εξετάσουν μελλοντικές επενδύσεις και συναλλαγές λαμβάνοντας υπόψη τους νέους κανόνες και τις πιθανές σχετικές φορολογικές επιβαρύνσεις για να διασφαλίσουν ότι η απόδοση οποιασδήποτε επιχείρησης υπολογίζεται κατάλληλα. Τέλος, ο υφιστάμενος φορολογικός σχεδιασμός θα πρέπει να επανεξεταστεί προκειμένου να διασφαλιστεί ότι το επιθυμητό αποτέλεσμα αυτού του σχεδιασμού θα εξακολουθήσει να είναι εφικτό μετά την εφαρμογή του Δεύτερου Πυλώνα. Οι πολύπλοκες δομές και οι φορολογικά ευαίσθητες διεταιρικές συναλλαγές θα απαιτήσουν νέα επανεξέταση και πιθανές προσαρμογές σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα.
Ενώ οι δράσεις BEPS έχουν σημειώσει τεράστια πρόοδο τους τελευταίους 24 μήνες, πολλά ζητήματα και λεπτομέρειες εξακολουθούν να είναι ανοιχτά προς συζήτηση. Πάντα, η άνιση εφαρμογή σε περισσότερες από 130 χώρες θα μπορούσε να αποτελέσει πρόκληση για τους φορολογούμενους για τα επόμενα χρόνια και ο κίνδυνος συμμόρφωσης μπορεί να είναι υψηλός, δεδομένης της παγκόσμιας φύσης των διατάξεων. Η πιθανότητα άνισης εφαρμογής παραμένει, παρά τις λεπτομέρειες που προβλέπονται στους πρότυπους κανόνες: η εσωτερική νομοθεσία σε όλο τον κόσμο θα διαφέρει φυσικά όσον αφορά τις λεπτομερείς αρχές σχεδιασμού, και ενώ ο ΟΟΣΑ έχει σημειώσει τεράστια βήματα προς την ανάπτυξη αυτού του πλαισίου, είναι η ειδική νομοθεσία όπως θα θεσπιστεί που θα καθορίσει τον τρόπο λειτουργίας του Δεύτερου Πυλώνα στην πράξη.
Οι φορολογούμενοι που εφαρμόζουν διαδικασίες, ελέγχους και στρατηγικές που είναι ευέλικτες και συμβατές με τις παγκόσμιες αλλαγές θα δουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Ωστόσο, πρόκειται για πρωτοφανείς αλλαγές για τις οποίες οι επιχειρήσεις πρέπει να αξιολογήσουν τα τρέχοντα μοντέλα τους και να διασφαλίσουν ότι είναι έτοιμες για το μέλλον.
Οι διεθνείς φοροτεχνικοί των εταιρειών της Grant Thornton μπορούν να σας βοηθήσουν να αξιολογήσετε και να διαχειριστείτε τις φορολογικές πολυπλοκότητες της αλλαγής των κανόνων BEPS, να αντιμετωπίσετε την επιχειρηματική πραγματικότητα και να σας βοηθήσουν να είστε έτοιμοι να λειτουργήσετε σε ένα ψηφιοποιημένο και παγκοσμιοποιημένο μέλλον. Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε με ένα από τα εξειδικευμένα στελέχη από το Φορολογικό Τμήμα της Grant Thornton.
