Η πρόσφατη ιστορική συμφωνία των χωρών για την αντιμετώπιση των προκλήσεων στον χώρο της παγκοσμιοποιημένης ψηφιακής οικονομίας σημειώθηκε την 1η Ιουλίου 2021 με πυλώνες αφενός την εισαγωγή του δικαιώματος φορολόγησης υπέρ του κράτους στο οποίο βρίσκονται οι πελάτες/χρήστες (market/user jurisdiction) και αφετέρου την εφαρμογή ενός ελάχιστου παγκόσμιου φορολογικού συντελεστή εταιρικών κερδών της τάξης του 15%. Το σχέδιο εφαρμογής των νέων κανόνων αναμένεται να οριστικοποιηθεί τον Οκτώβριο του 2021, να υπογραφεί το 2022 και να τεθεί σε ισχύ το 2023.
Επισημαίνεται ότι ήδη από τον Μάρτιο του 2018 δύο Προτάσεις Οδηγιών είχαν τεθεί στο τραπέζι από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την εισαγωγή φόρου ψηφιακών υπηρεσιών (“digital levy”). Σκοπός η αντιμετώπιση των προκλήσεων της ψηφιακής οικονομίας, η ικανοποίηση του αιτήματος των κρατών μελών για την επιβολή φόρου στους ψηφιακούς γίγαντες και η θέσπιση του δικαιώματος φορολόγησης των εταιρικών κερδών στα κράτη που παράγεται η αξία τους (“value”).
Ειδικότερα, ο φόρος θα επιβάλλεται σε επιχειρήσεις με παγκόσμια έσοδα άνω των 750εκ. ευρώ ετησίως και με έσοδα εντός ΕΕ άνω των 50 εκ. ευρώ και θα καταλαμβάνει αυτά που δημιουργούνται από δραστηριότητες στον ψηφιακό κόσμο, όπως από πωλήσεις διαδικτυακού διαφημιστικού χώρου, δεδομένων που συλλέγονται από χρήστες καθώς και από ψηφιακές δραστηριότητες διαμεσολάβησης. Επομένως, μικρές νεοφυείς επιχειρήσεις προβλέπεται ότι δεν θα επιβαρύνονται με φόρο. Το αρμόδιο να φορολογήσει κράτος θα προσδιορίζεται από την τοποθεσία των χρηστών κατά τη στιγμή λήψης της φορολογητέας υπηρεσίας μέσω εντοπισμού της διεύθυνσης διαδικτυακού πρωτοκόλλου ΙP της συσκευής του χρήστη.
Σύμφωνα με την Πρόταση, σημαντική ψηφιακή παρουσία θα υφίσταται εφόσον η επιχείρηση πληροί ένα από τα ακόλουθα κριτήρια: έχει ετήσια έσοδα άνω των 7 εκ. ευρώ σε ένα κράτος μέλος ή περισσότερους από 100 χιλ. χρήστες σε ένα κράτος μέλος εντός ενός φορολογικού έτους ή συνάπτει πάνω από 3.000 επιχειρηματικές συμβάσεις για ψηφιακές υπηρεσίες σε ένα φορολογικό έτος. Το κριτήριο αυτό προσβλέπει να δώσει λύση στην αδυναμία εφαρμογής των παραδοσιακών φορολογικών κανόνων μόνιμης εγκατάστασης, καθορίζοντας το σημείο σύνδεσης του τόπου που δημιουργούνται τα κέρδη ψηφιακά και του τόπου φορολόγησης.
Ήδη από το 2020 η Αυστρία επιβάλει φόρο ψηφιακών υπηρεσιών της τάξης του 5%, η Γαλλία και η Ιταλία 3%, το Ηνωμένο Βασίλειο 2% και η Πολωνία 1,5%. Από το 2021 προχωρά σε θέσπιση και η Ισπανία με συντελεστή 3% ενώ προτάσεις για μελλοντική εφαρμογή έχουν γίνει και από άλλα κράτη όπως το Βέλγιο, η Νορβηγία, η Λετονία και η Τσεχία.
Οι ψηφιακές πλατφόρμες θα είναι υποχρεωμένες να υποβάλλουν αναφορά (reporting) για τα έσοδα που αποκτήθηκαν από πωλητές μέσω της χρήσης αυτών. Με την αυτόματη ανταλλαγή των πληροφοριών αυτών οι φορολογικές αρχές των κρατών θα μπορούν να εντοπίζουν τα κέρδη και να διασφαλίζουν ότι οι πωλητές κατέβαλαν τον οφειλόμενο φόρο.
Ειδικότερα, η ΔΕΔ εξέτασε το κατά πόσο έχει υποχρέωση να καταβάλει φόρο δωρεάς ο συνδικαιούχος που προβαίνει σε ανάληψη από κοινό λογαριασμό για δικό του όφελος (αγορά ακινήτου), εφόσον ο ίδιος δεν έχει καταθέσει χρήματα στον κοινό λογαριασμό αλλά, αντίθετα, προκύπτει ότι το ποσό προέρχεται από καταθέσεις του έτερου συνδικαιούχου. Με την απόφαση κρίθηκε ότι σε αυτή την περίπτωση υφίσταται φορολογητέα δωρεά, όπως άλλωστε γινόταν ήδη δεκτό κατά μία άποψη. Αξίζει να σημειωθεί, ωστόσο, ότι ο έτερος συνδικαιούχος του λογαριασμού και - σύμφωνα με την απόφαση – δωρητής βρισκόταν εν ζωή κατά τον κρίσιμο χρόνο της ανάληψης και αξιοποίησής των χρημάτων και δεν είχε αποβιώσει, όπως μπορούσε εσφαλμένα να συναχθεί από τη διατύπωση ορισμένων σημείων του αιτιολογικού της απόφασης, δημιουργώντας προβληματισμό. Υπενθυμίζεται, άλλωστε, ότι, με το θάνατο ενός εκ των συνδικαιούχων, οι καταθέσεις των κοινών τραπεζικών λογαριασμών περιέρχονται αυτομάτως, υπό προϋποθέσεις, στους επιζώντες συνδικαιούχους, συγγενείς ή μη, χωρίς να υπάγονται σε φόρο κληρονομιάς στην Ελλάδα (ν.5638/1932).
