Όπως είναι γνωστό, ο ΕΦΑ (15% επί της αντικειμενικής αξίας των ακινήτων) επιβαρύνει ημεδαπές και αλλοδαπές εταιρίες με εμπράγματα δικαιώματα σε ακίνητα εντός Ελλάδας, εκτός εάν αυτές εμπίπτουν σε μία από τις πολυάριθμες εξαιρέσεις που προβλέπει ο νόμος. Απώτερος σκοπός του φόρου αυτού, άλλωστε, δεν είναι η δημιουργία φορολογικών εσόδων αλλά η επίτευξη διαφάνειας γύρω από τους ιδιοκτήτες των ακινήτων. Από τις νέες οδηγίες της φορολογικής διοίκησης προκύπτει ότι απαλλαγή από τον ΕΦΑ μπορεί να αναγνωριστεί και σε περίπτωση που το επίμαχο ακίνητο ανήκει σε εταιρία, οι μετοχές της οποίας ανήκουν σε trust, υπό την προϋπόθεση ότι αυτό δεν έχει συσταθεί σε μη συνεργάσιμο κράτος και εφόσον προκύπτουν τα στοιχεία των πραγματικών δικαιούχων του, συγκεκριμένα φυσικών προσώπων με ελληνικό ΑΦΜ. Η διευκρίνιση αυτή έρχεται να επιλύσει την προηγούμενη αμφισβήτηση σχετικά με τη δυνατότητα των trusts να δικαιολογήσουν απαλλαγή από τον ΕΦΑ, παραθέτοντας τις ακριβείς προϋποθέσεις και τα δικαιολογητικά που απαιτούνται (Α.1089/2023).
Παρά το γεγονός ότι η έννοια του trust δεν προβλέπεται από το ελληνικό δίκαιο, trusts που έχουν ιδρυθεί στο εξωτερικό συχνά συνδέονται με περιουσία ή/και πρόσωπα, νομικά ή φυσικά, στην Ελλάδα, με αποτέλεσμα η δραστηριότητά τους να πρέπει να ρυθμιστεί φορολογικά. Ειδικότερα, το εισόδημα που αποκτά το trust από ακίνητη περιουσία στην Ελλάδα φορολογείται με τον συντελεστή που προβλέπεται για τα νομικά πρόσωπα (22%). Οι διανομές κερδών από τα αλλοδαπά trusts προς φορολογικούς κατοίκους Ελλάδος αποτελούν μέρισμα και υπόκεινται σε φόρο με ποσοστό 5%, μόνο σε περίπτωση που οι διανομές γίνονται προς πρόσωπα που έχουν εισφέρει δικά τους κεφάλαια στα trusts. Αντιθέτως, όταν οι διανομές γίνονται προς πρόσωπα διαφορετικά από αυτά που έχουν εισφέρει κεφάλαια, δηλαδή σε τρίτα ωφελούμενα πρόσωπα, έχουν εφαρμογή οι διατάξεις περί φορολογίας κληρονομιών ή δωρεών αναλόγως εάν διενεργούνται μετά τον θάνατο του ιδρυτή ή εν ζωή αυτού (ΠΟΛ.1114/2017).
Η εν λόγω αναστολή συνιστά παράταση της ισχύουσας έως 01.07.2023 αναστολής, που είχε δοθεί επίσης με τροποποίηση της Υπουργικής Απόφασης. Οι διαδοχικές αυτές παρατάσεις οφείλονται σε σχετικές αποφάσεις του ΔΕΕ (βλ. C-37/20, C-601/20), με τις οποίες το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έκρινε ως παραβίαση του ευρωπαϊκού δικαιώματος προστασίας των προσωπικών δεδομένων, τη θέση κράτους-μέλους ότι οι καταχωρημένες στο Μητρώο πληροφορίες θα πρέπει να εμφανίζονται στο διαδίκτυο και να είναι προσβάσιμες στο ευρύ κοινό χωρίς κανέναν περιορισμό. Σε αυτό το σημείο, υπενθυμίζεται ότι, οι αρχές και τα υπόχρεα πρόσωπα έχουν δικαίωμα πλήρους πρόσβασης στο Μητρώο, ήδη από 01.11.2022. Ειδικότερα, η Αρχή κατά της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και οι ελεγκτικές αρχές, προκειμένου να ασκούν τα ελεγκτικά ή ερευνητικά τους καθήκοντα καθώς και τα υπόχρεα πρόσωπα του ν.4557/2018 για σκοπούς τήρησης της δέουσας επιμέλειας προς τον πελάτη τους, έχουν πρόσβαση στο σύνολο των στοιχείων που καταχωρούνται στο Μητρώο χωρίς περιορισμούς ή προηγούμενη ειδοποίηση του οικείου προσώπου. Όσον αφορά στο ευρύτερο κοινό, κατά τη διάρκεια ισχύος της ανωτέρω αναστολής, πρόσβαση έχει μόνο σε συγκεκριμένα στοιχεία των καταχωρημένων προσώπων, εκτός και αν αποδείξει έννομο συμφέρον που να δικαιολογεί την πρόσβαση σε επιπρόσθετα στοιχεία. Όσοι έχουν πρόσβαση στο Μητρώο υποχρεούνται αφενός στην τήρηση της πολιτικής για ορθή χρήση των διαθέσιμων δεδομένων και αφετέρου στην καταβολή του τέλους πρόσβασης.
Κάθε εφάπαξ αποζημίωση που λαμβάνει φυσικό πρόσωπο λόγω διακοπής της σχέσεως εργασίας του φορολογείται αυτοτελώς με εξάντληση της φορολογικής υποχρέωσης, χωρίς να τίθεται ως προϋπόθεση η καταβολή της αποζημίωσης λόγω μονομερούς καταγγελίας της σχέσεως εργασίας. Όταν η αποζημίωση καταβάλλεται από ημεδαπό εργοδότη, ο φόρος ο οποίος υπολογίζεται, παρακρατείται και αποδίδεται από αυτόν, ωστόσο η ανωτέρω διαδικασία είναι αδύνατη επί καταβολής αποζημίωσης στην αλλοδαπή. Συνεπώς, διευκρινίζεται ότι ο φόρος της αποζημίωσης θα υπολογίζεται κατά την εκκαθάριση της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος του φυσικού προσώπου, εργαζόμενου, που την εισέπραξε. Σημειώνεται ότι ο φορολογούμενος πρέπει να έχει τα απαραίτητα δικαιολογητικά, προκειμένου κατά την προσκόμισή τους στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. να διαπιστώνεται ότι η αποζημίωση καταβλήθηκε λόγω της διακοπής της σχέσεως εργασίας στην αλλοδαπή, καθώς ελλείψει δικαιολογητικών, το εισόδημα θα φορολογείται με τις γενικές διατάξεις, ως εισόδημα από μισθωτή εργασία αλλοδαπής προέλευσης. Τέλος διευκρινίζεται ότι εφόσον έχει παρακρατηθεί ή καταβληθεί φόρος στην αλλοδαπή, είναι υπό προϋποθέσεις δυνατή η πίστωσή του (Ε.2041/2023).
