Η πανδημία του κορωνοϊού έχει επιφέρει σημαντικές αλλαγές στο επιχειρείν σε όλους τους κλάδους της παγκόσμιας οικονομίας μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα. Όλοι οι επιχειρηματικοί κλάδοι έχουν επηρεαστεί από τις πρόσφατες εξελίξεις με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Ο αντίκτυπος της πανδημίας στη δραστηριότητα των επιχειρήσεων σε ορισμένες περιπτώσεις ήταν μεγαλύτερος, ενώ σε άλλες μικρότερος. Γενικότερα όμως, οι επιχειρήσεις που αναπροσάρμοσαν άμεσα τα επιχειρηματικά τους μοντέλα ήταν σε θέση να μετριάσουν περισσότερο τις επιπτώσεις.
Το περιβάλλον που διαμορφώθηκε επηρέασε, μεταξύ άλλων, και τον τομέα των συγχωνεύσεων και εξαγορών, με τις περισσότερες συναλλαγές να τίθενται σε αναστολή, δεχόμενες πιέσεις κυρίως υπό τις τρέχουσες οικονομικές συνθήκες. Οι συναλλαγές που ολοκληρώνονται αφορούν συγκεκριμένους τομείς όπου οι προοπτικές της αγοράς παρέμειναν σε μεγάλο βαθμό ανεπηρέαστες, όπως είναι αυτοί της τεχνολογίας και των υπηρεσιών υγείας.
Το 2019 αποτέλεσε μια ιδιαίτερα δραστήρια χρονιά σε επίπεδο εξαγορών και συγχωνεύσεων επιχειρήσεων για την Ελλάδα. Σύμφωνα με έρευνα της εφημερίδας «Η Καθημερινή», τα στοιχεία δείχνουν ότι οι συναλλαγές που πραγματοποιήθηκαν στο 11μηνο του 2019 ξεπέρασαν σε αξία εκείνες ολόκληρου του 2018. Ειδικότερα, αν και ο συνολικός αριθμός των συναλλαγών στο 11μηνο του 2019 (42 συναλλαγές) υπολείπεται αυτόν του 2018 (51 συναλλαγές) σύμφωνα με την ίδια έρευνα, η αξία των συναλλαγών το 2019 κατέστη κατά 13% υψηλότερη και ανήλθε σε περίπου €4,3 δις έναντι €3,8 δις το 2018. Θα πρέπει βέβαια να αναφερθεί ότι η παραπάνω έρευνα αφορά μόνο τις δημοσιευμένες συναλλαγές εξαγορών και συγχωνεύσεων και όχι το σύνολό τους, καθώς έλαβαν χώρα και συμφωνίες για τις οποίες δεν έχουν δημοσιοποιηθεί όλες οι λεπτομέρειες της συναλλαγής. Περίπου το 80% των παραπάνω συναλλαγών (€3,4 δις) πραγματοποιήθηκε από δύο βασικές κατηγορίες πωλητών. Αφενός από τις συστημικές τράπεζες των οποίων οι συναλλαγές σχετίζονται με μεταβιβάσεις των μη εξυπηρετούμενων δάνειων τους και αφετέρου από το Ελληνικό Δημόσιο το οποίο κυρίως μέσω του ΤΑΙΠΕΔ, προέβη σε σειρά προγραμματισμένων αποκρατικοποιήσεων.
Αν και το 2020 ξεκίνησε με θετικές προοπτικές για την εγχώρια αγορά εξαγορών και συγχωνεύσεων, η εμφάνιση του Covid-19 επηρέασε την αναμενόμενη θετική εξέλιξη. Οι περισσότερες συναλλαγές που ήταν ήδη σε φάση διαπραγματεύσεων επηρεάστηκαν αρνητικά από τις οικονομικές αντιξοότητες και ετέθησαν σε αναστολή, ενώ αυτές που ολοκληρώθηκαν πραγματοποιήθηκαν σε συγκεκριμένους τομείς οι οποίοι διατήρησαν τα αναπτυξιακά τους χαρακτηριστικά. Τομείς όπως αυτός του τουρισμού και της παροχής υπηρεσιών φιλοξενίας, του παραδοσιακού λιανεμπορίου (εκτός των supermarkets), των μεταφορών και της ψυχαγωγίας επλήγησαν περισσότερο καθώς η ορατότητα των προοπτικών τους επηρεάστηκε σε σημαντικό βαθμό από την έλευση της πανδημίας.
Από τις πετυχημένες συναλλαγές αυτής της δύσκολης περιόδου, χαρακτηριστικότερες καταγράφονται, μεταξύ άλλων, οι περιπτώσεις της πώλησης από την Eurobank του 80% της θυγατρικής της FPS (Project Europe) και ενός μέρους των ομολογιών ενδιάμεσης σειράς κατάταξης (mezzanine notes) και των ομολογιών χαμηλής σειράς κατάταξης (junior notes) της τιτλοποίησης ενός μεικτού χαρτοφυλακίου απαιτήσεων NPE ύψους €7,5 δις (Project Cairo) στη doValue, η ολοκλήρωση της εξαγοράς της Creta Farms από την Impalla Hellas μέσω της υπαγωγής της πρώτης σε καθεστώς εξυγίανσης του άρθρου 106βδ του πτωχευτικού κώδικα, η εξαγορά των αναψυκτικών Κλιάφα από την Ελληνικά Γαλακτοκομεία, η εξαγορά της Arivia, η οποία έχει ισχυρή παρουσία στον τομέα των φυτικών (plant-based) τυριών από τον πολυεθνικό όμιλο Upfield Group B.V., η εξαγορά του 10% του μετοχικού κεφαλαίου της Senfluga Energy Holdings S.A. από την Damco Energy S.A.., εταιρεία του Ομίλου Κοπελούζου, η απόκτηση από τη Motor Oil φωτοβολταϊκων πάρκων ισχύος 47 MW από τη Μυτιληναίος, η εξαγορά από τα Ελληνικά Πετρέλαια φωτοβολταϊκού πάρκου ισχύος 204 MW στην Κοζάνη και η εξαγορά της DAS Hellas από την ERGO Ασφαλιστική.
Παράλληλα, τις ισχυρές προοπτικές που παρουσιάζει ο κλάδος της τεχνολογίας αποδεικνύει η πρόσφατη απόκτηση της πλατφόρμας ειδών διατροφής InstaShop από τη γερμανική πολυεθνική Delivery Hero, έναντι €305 εκατ. περίπου, ποσό που είναι το μεγαλύτερο που έχει δοθεί ποτέ για εξαγορά ελληνικής start-up.
Συγκεκριμένοι τομείς της οικονομίας, συμπεριλαμβανομένων αυτών των τροφίμων, κατασκευών, ακινήτων, ασφαλειών, ενέργειας και υγειονομικής περίθαλψης, όπου οι προσδοκίες της αγοράς παραμένουν υψηλές, αναμένεται να ολοκληρώσουν συναλλαγές στο αμέσως επόμενο διάστημα, καθώς οι όποιες προγραμματισμένες διαδικασίες καθυστερήσαν ως απόρροια του Covid-19. Καθυστέρηση υπήρξε και για ορισμένες προγραμματισμένες για το 2020 αποκρατικοποιήσεις, το συνολικό ύψος των οποίων εκτιμάται να ξεπεράσει τα €2 δις και οι οποίες αναμένεται να ολοκληρωθούν σταδιακά έως τις αρχές του 2021.
Οι συνέπειες του Covid-19 θα συνεχίσουν να επηρεάζουν για τους επόμενους 12 έως 18 μήνες τόσο τη διεθνή όσο και την εγχώρια αγορά. Ωστόσο, αισιόδοξες παρουσιάζονται οι προοπτικές καθώς σύντομα αναμένεται να δοθούν κίνητρα για την ενθάρρυνση της μεγέθυνσης των επιχειρήσεων, μέσω συγχωνεύσεων. Η ελληνική κυβέρνηση χρησιμοποιώντας τη χρηματοδότηση του Ταμείου Ανάκαμψης της Ευρωπαϊκής Ένωσης που πρόσφατα συμφωνήθηκε, προσβλέπει στη παροχή φορολογικών, θεσμικών και χρηματοδοτικών εργαλείων τα οποία αναμένεται να διευκολύνουν τις συγχωνεύσεις μεταξύ επιχειρήσεων.
Στόχος θα είναι η δημιουργία μεγάλων και ισχυρών επιχειρηματικών σχημάτων με σκοπό την αύξηση της παραγωγικότητας, την ενίσχυση της εξωστρέφειας, την πάταξη της φοροδιαφυγής και τη διευκόλυνση των χρηματοδοτήσεων από το πιστωτικό σύστημα. Επιπλέον, στο πλαίσιο αυτό, οι συγχωνεύσεις επιχειρήσεων, αναμένεται να αποτελέσουν το βασικό εργαλείο άμυνας για τη δημιουργία ισχυρών σχημάτων τα οποία θα αντέξουν στην πίεση που προκάλεσε και συνεχίζει να προκαλεί ο Covid-19.
Η Grant Thornton, μέσα σε αυτό το νέο περιβάλλον που σχηματίζεται εν μέσω της πανδημίας, συνεχίζει να παρέχει στις επιχειρήσεις όλο το φάσμα των υπηρεσιών που θα απαιτηθούν κατά τη διαδικασία της πώλησης μιας εταιρείας ή ενός κλάδου, της εύρεσης ενός πιθανού αγοραστή ή την άντληση χρηματοδότησης για την εκμετάλλευση των νέων ευκαιριών που αναμένεται να προκύψουν στην μετά Covid-19 εποχή. Στόχος πάντα παραμένει η ανάπτυξη της επιχειρησιακής στρατηγικής, η σωστή αξιολόγηση των κινδύνων και των ευκαιριών που απορρέουν από τη συναλλαγή και η προετοιμασία τόσο της επιχείρησης όσο και της διοικητικής ομάδας έτσι ώστε να επιτευχθεί το βέλτιστο αποτέλεσμα μέσω της καλύτερης δομής της συναλλαγής. Για τυχόν απορίες, επικοινωνήστε με τα στελέχη της Grant Thornton.
